Scientific progress volume ǀ issue ǀ 2021 issn: 2181-1601 Uzbekistan

Desorbsiya 
esa
 
yuqori harorat, quyi bosim (harorat (
160– 200 °𝑆
oralig’i) glikollarning parchalanish harorati bilan chegaralangan, deyarli atmosfera 
bosimida, hattoki vakuum ostida). 
Absorbsion quritish jarayoniga harorat ning ta’siri Jarayon qancha quyi 
haroratda amalga oshirilsa uning samaradorligi shuncha yaxshilanadi. 
+10 °𝑆
dan quyi 
haroratlar absorbentning qovushqoqligini sezilarli oshishiga va uni sovutish 
xarajatlarining o’sishiga olib keladi. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 4 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
  
Page 664
Haroratning yuqorigi chegarasi 
jarayon samaradorligining pasayishi 
va 
shudring nuqtasi depressiyasining kamayishi 
hamda 
absorbentning yuqori 
bug’lanuvchanligi 
bilan tavsiflanadi.
Tabiiy va neft’ gazlarini namsizlantirish absorbsiya yoki adsorbsiya usullari bilan 
bajariladi. Har bir usulning o’ziga xos afzalligi va kamchiligi bor. 
Absorbsiya usulining kimyoviy va fizikaviy turlari bor. Fizikaviy absorbsiyada 
jarayon suv buglarining gaz fazasidagi parsial bosimining o’lchamiga tenglashguncha 
davom etadi. 
Absorbent sifatida asosan dietilenglikol’ va trietilenglikollar ishlatiladi. 
Jarayonning samaradorligi haroratga va absorbentning konsentrasiyasiga bog’liq. 
Absorbentlar to’yingandan keyin ularning tarkibidagi suvni haydash uchun DEGni 
164 °𝑆
va TEGni 
206 °𝑆
gacha qizdiriladi. Bu jarayonda absorbentni tarkibida 
2 − 3 %
suv 
qoladi. 
Suvni 
qolgan 
qismini 
ham 
haydash 
uchun 
desorberda 
400 − 600 𝑚𝑚. 𝑠𝑖𝑚. 𝑢𝑠𝑡
gacha vakuum hosil qilish kerak. Vakuum hosil qilish bir 
necha usul bilan amalga oshiriladi. Bundan tashqari suv qoldig’ini azeotrop usul bilan 
haydash mumkin. Buning uchun DEG ga benzol, toluol, ksilollar, geptan, izooktan va 
shularga o’хshash uglevodorodlardan birini berilsa, ular suv qoldig’i bilan azeotrop 
hosil qilib olib chiqib ketadi. 
Gazni namsizlantirish qurilmasining bir necha teхnologik sхemalari mavjud. 
Ularning orasida keng qo’llaniladigani tarelkali absorberlar yordamidagisidir. Odatda 
namsizlantirish +5 dan +35
o
S gacha haroratda va 10-12 MPa bosimda olib boriladi. 
NATIJA 
Gazni quritish jarayoni harorati qancha past bo’lsa, quritish shuncha samarali 
hisoblanadi. Biroq, haroratning qiymati 
+10 °𝑆
dan pasayganda absorbentning 
qovushqoqligi sezilarli oshishiga va uni sovutish xarajatlarining o’sishiga sabab bo’ladi.
Suv bug’i shudring nuqtasi muvozanatining absorbent konsentratsiyasi va 
gazning kontakt hororati bilan bog’liqligi 1-nomogrammada tasvirlangan.

---