Биогеография фанидан I курс 1 семестр 5140500 – “География ва иқтисодий билим асослари”учун

 
QARSHI DAVLAT UNIVERSTETI 
 
 
GEOGRAFIYA KAFEDRASI 
 
 
 
 
 
G E O M O R F O L O G I Y A 
fanidan
MA’RUZALAR MATNI
Tuzuvchi: g.f.n.dots.A.Mamatov 
Qarshi - 2009 yil 

---

 
I-ma’ruza.
 GEOMORFOLOGIYANING PREDMETI VA
VAZIFASI, METODLARI. TABIIY VA ER HAQIDAGI FANLAR 
O’RTASIDA TUTGAN O’RNI. RELYEF HAQIDA UMUMIY 
MA’LUMOTLAR, ASOSIY TUSHUNCHALAR 
 
REJA: 
1.
Geomorfologiya – yer relyefi haqidagi fan.
2.
Geomorfologiyaning vazifasi, maqsadi.
3.
Relyef elementi, relyef tipi geomorfologiyaning tarmoqlari.
4.
Geomorfologiyaning geografiya va geologiya fanlari o’rtasidagi tutgan 
o’rni. 
5.
Geomorfologiyaning metodlari ta’rifi. 
6.
Relyefning yoshi va uni aniqlash metodlari. 
ADABIYOTLAR 
1.
Panov D.G. Obshaya geomorfologiya.izd, “Visshaya shkole” M, 1966. 
2.
UzSE, Z-tom Geografiya fanlari tizimi, 1971. 
3.
Nazarov M.Z. Muxandislik geologiyasi va atrof – muhitni muxofaza 
qilish. 
4.
Qurbonov A. Geologiya, T. “О‘qituvchi” 1992.
5.
Leonteyev O.K. Obshaya geomorfologiya, M, “V.SH.” 1979. 
Richagov Y.K. 
Yer yuzasi relyefining hosil bo’lishi, taraqqiyot tarixi va hozirgi 
o’zgarishlari haqidagi fan geomorfologiyadir.
Yer yuzasi shakllarining yig’indisiga relyef deyiladi. Tabiiy jism 
tarzidagi muayyan o’lchovga ega bo’lgan relyef qismlari relyef shakli deyiladi. 
Dast avval relyefni baland va past shakllarga ajratiladi. Yer ustidan kutarilgan 
relyef qismlari dung relyef, yer yuzasidan past bo’lgan chuqurliklar past relyef 
xisoblanadi.
Relyef elementi deb bir relyef shakllari yig’indisini tashkil etuvchi 
yuzasi, nuqtasi, chizig’i kabi ayrim relyef bo’laklari shakliga aytiladi. 
Relyef tipi deb, bir xil kelib chiqishiga ega bo’lgan, muayyan 
maydonda tartib ravishda takrorlanib turuvchi relyef shakllari yig’indisiga 
aytiladi.
Relyef tiplari guruhi deganda yer yuzasining ancha katta 
maydonlarida uchraydigan bir xil sababdan kelib paydo bo’lgan alohida relyef 
tiplari tushuniladi.

---

Relyefning genetik tiplari deb, bir xil kuchlar natijasida paydo bo’lgan 
relyefga aytiladi.
Geomorfologiya tarmoqlari va bo’lishi: