Нукус 2015 Қорақалпоғистон республикаси халқ таълими вазирлиги к. Убайдуллаев номидаги Республика педагог

“Ҳа ва йўқ” машқи 
Машқ мақсади
Бу ўйин ҳам болаларни тушкунлик ва чарчоқлик ҳолатидан чиқа-
ришга йўналтирилган бўлиб, улардаги кучни уйғотади. Бу ўйиннинг 
ажойиб томони фақат овознинг ишлатилишидир. Шунинг учун “Ҳа 
ва йўқ” ўйини таъкидлаш усули сифатида ўз овозини ҳали очаол-
маган болалар учун фойдалидир. Ўйинли мунозара руҳий ҳолатни 
янгилайди, тарангликни бўшаштиради. Лекин синфда маълум вақт 
шовқин бўлади.
Материаллар:
Кичик қўнғироқ.
Йўриқнома:
Овозингиз қандайлигини эсланг. Пастми, баландми ёки 
ўртачами?
Ҳозир сиз овозингизнинг бор кучидан фойдаланасиз. Сўз жангини 
ўтказасиз. Қайси бирингиз “ҳа”, қайси бирингиз “йўқ” дейишингизни 

---

__
Таълим муассасаларида суициднинг психопрофилактик чора-тадбирларини ташкил этиш
72
ҳал этинг. Мунозара фақат шу икки сўздан иборат. Кейин уларни ал-
маштирасиз. Сиз секин бошлашингиз мумкин, аста-секин овозингизни 
кўтариб борасиз, овоз энг баланд даражага кўтарилганига ишонгунин-
гизга давом эттирасиз. Мен қўнғироқни чалганимдан кейин тўхтайсиз, 
бир неча бор чуқур нафас оласиз. Шовқиндан кейин тинчликда бўлиш 
ёқимли эканлигига аҳамият беринг.

---

Нукус 2015
__
73
У
шбу 
“Таълим муассасаларида суициднинг психопрофилактик 
чора-тадбирларини ташкил этиш
(диагностика, профилактика, 
коррекция)” номли ўқув методик қўлланмани ҳозирги вақтда турли 
хил нохуш ҳодисалар яъни ўз жонига қасд қилиш “Суицид”ни олдини 
олиш ҳамда суицид ҳолати қандай ҳолат буни тўғри тушуниб олиш 
учун педагог-психолог ва ўқувчилар, ота-оналарга бағишладик. Мактаб 
педагог-психологи ва ота-оналар учун методик қўлланма имкон қадар 
соддалаштирилган, чунки бунда фақатгина мактаб психологи эмас 
ўқувчилар ва уларнинг ота-оналари, синф рахбарлар, фан бўйича 
ўқитувчилар ҳамда тарбиячилар учун ҳам мўлжалланган. Методик қўл-
ланмада мактаб ёшидаги ўқувчи ва ўқитувчи психологиясининг айрим 
жиҳатларига эътибор қаратилди. Таълим муассасасидаги ўқувчи шахс 
психологияси ва содир бўлаётган салбий ҳодисалар баён қилинган. 
Юқорида келтирилган нохуш ҳодисаларнинг олдини олиш учун кўр-
сатилган амалий машғулотлар, коррекцион машқлар, ўқувчи шахсида 
жуда кўп ижобий хусусиятларнинг шаклланишига ёрдам беради. Ўқи-
тувчи ва ўқувчи муносабатларининг соғломлашиши, жипслашувига ва 
ўзаро ишонч туйғусининг шаклланишига ёрдам беради. Ўқитувчи ва 
ўқувчиларнинг биргаликдаги ҳамкорлик ишларига ҳам ижобий жиҳат-
дан ўзгаришларнинг пайдо бўлишига олиб келади. 
Психолог мутахассисларнинг фикри бўйича бу машқлар бир вақтнинг 
ўзида ижобий таъсир кўрсатмаса, бу жараён узоқ вақт кўп машқ қи-
лишни талаб қилади. Аммо мутахассислар назорати остида ўткази-
лиладиган машғулотларнинг натижаси қисқароқ вақт ичида намоён 
бўлади. Хулоса сифатида шуни айтиш жоизки, мактаб психологлари 
учун ушбу тавсия этилаётган фикрлар билан бирга олиб бориладиган 
психокоррекцион машқлар бугунги куннинг барча талабларига мос 
келади. Мактаб психологи ёки амалиётчи психолог психологик тре-
нинг машғулотларини олиб бориш учун қулай жой танлаши лозим. 
Ўқув аудитория ёки махсус психологик хона юмшоқ мебеллар билан 
жиҳозлангани мақсадга мувофиқдир.