Катта ўқитувчи корхона кредитга лаёқатлилигини баҳолаш ва уни

www.interfinance.uz 

6
Айланиш кўрсаткичлари корхонанинг ўз маблағларидан фойдаланиш 
самарадорлигини кўрсатади. Корхона активларининг ҳар бир турлари бўйича 
айланиш турлари юқори бўлса, шунга мос равишда кредитга лаёқатлиги ва 
улардан фойдаланиш самарадорлиги ҳам юқори бўлади. 
Амалиётда 
кредитга 
лаёқатлилигини 
баҳолашда 
қўйидаги 
коэффициентлардан фойдаланамиз: 

корхонанинг жорий активлари айланиш кўрсаткичлари; 

корхонанинг дебиторлик қарзлари кўрсаткичлари; 

корхонанинг кредиторлик қарзлари кўрсаткичлари; 

товар моддий заҳиралари айланувчанлиги. 
Корхонанинг жорий активлари айланиш коэффициенти – активлардан 
фойдаланиш самарадорлигини ва айланиш тезлигини кўрсатади. 
Как=МСТ (010 сатр 2-шакл)/Активларнинг ўртача йиллик қиймати 
(Айб+Айо/2 1-шакл 400, 780 сатр) 
Корхона дебиторлик қарзларининг айланиш коэффициенти – дебиторлик 
қарзлари айланиши тезлигини ва даврини ифодалайди. 
Кдм= МСТ (010 сатр 2-шакл)/Дебиторлик мажбуриятлари ўртача йиллик 
қиймати (Дмдб+Дмдо/2) 
Корхона кредиторлик қарзлари айланиш коэффициенти – кредиторлик 
қарзларининг айланиш тезлигини ва даврини ифодалайди. 
Ккм= МСТ (010 сатр 2-шакл)/Кредиторлик мажбуриятлари ўртача йиллик 
қиймати (Дмдб+Дмдо/2) 
Корхона товар-моддий заҳиралари айланиши коэффициенти –Товар-
моддий заҳираларидан фойдаланиш натижавийлигини ифодалайди. 
Ктмз= МСТ (010 сатр 2-шакл)/Товар моддий захиралар ўртача йиллик 
қиймати (Тмзб+Тмзо/2) 
Корхона фаолияти самарадорлик кўрсаткичлари таҳлили. Корхона 
фаолияти фойдалилигига рентабеллик кўрсаткичлари ёрдамида баҳо берилади. 
Рентабеллик кўрсаткичларининг юқори бўлиши, унинг натижасида юқори 
фойда ҳисобидан ҳар ҳил кўринишдаги активларни сотиб олиш имконияти 
юзага келади. Қуйидаги энг муҳим рентабеллик коэффициентларини келтириб 
ўтамиз: 

жорий активлар рентабеллик кўрсаткичи(ROA). 

хусусий капитал рентабеллик кўрсаткичлари(ROE). 

сотиш рентабеллик кўрсаткичи(ROS). 
Жорий активлар рентабеллиги кўрсаткичи(ROA) – бир сўмлик корхона 
жорий активига тўғри келадиган соф фойдани кўрсатади.
Кар=Соф фойда (270-сатр 2-шакл)/Жорий активлар (390 сатр,1-шакл) 

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий-электрон журнали. № 3, декабрь, 2016 йил