1-мавзу: «иионинг жамо¬ат тартибини саќлаш ва жамоат хавфсизлигини таъмин¬лаш фаолияти¬ни бош¬ќариш» ўќув курси¬нинг пред¬мети, вазифаси ва тузилиши

 

---

51 
 
II боб. ИЧКИ ИШЛАР ОРГАНЛАРИНИНГ 
ЖАМОАТ ТАРТИБИНИ САҚЛАШ ВА ХАВФСИЗЛИГИНИ 
ТАЪМИНЛАШ ХИЗМАТЛАРИНИНГ ТИЗИМИ, ТАШКИЛИЙ 
ТУЗИЛИШИ ВА АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ 
 
1-§. Жамоат тартибини сақлаш ва хавфсизлигини таъминлаш 
тизимида ички ишлар органларининг ўрни 
Жамиятда барқарорлик, тинчлик ва осойишталикни қарор 
топтириш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларига сўзсиз риоя этилишини 
таъминлаш мамлакатни ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан янада 
ривожлантириш, аҳоли фаровонлигини юксалтириш, демократик 
ҳуқуқий давлат қуриш бўйича амалга оширилаѐтган кенг кўламли 
ислоҳотлардан кўзланган мақсадларга эришишнинг муҳим шарти 
ҳисобланади
1
. 
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг муқаддимасида 
республика фуқароларининг муносиб ҳаѐт кечиришлари ҳамда 
фуқаролар тинчлиги ва миллий тотувлигини таъминлаш мақсадида 
қабул қилинганлиги эътироф этилган. Чунки, инсоннинг энг муҳим 
ҳуқуқларидан бири – тинч ва осойишда ҳаѐтда яшаш ҳуқуқидир. 
Ҳар қандай демократик давлат ва жамиятнинг асосий вазифаси 
ҳам ана шундай ҳуқуқни таъминлашдир. Ушбу ҳуқуқни таъминлашни 
амалга ошириш давлат ва жамиятнинг демократик ривожланиш 
кафолати ҳисобланади.
Мамлакатда ва унинг маъмурий-ҳудудий бирликларида жамоат 
тартибини сақлаш ва хавфсизлигини таъминлаш тизими ҳамда ички 
1
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ички ишлар органларининг 
фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, жамоат тартибини, фуқаролар 
ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилишни 
таъминлашда уларнинг масъулиятини кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида» 
(2017 йил 10 апрель) ПФ-5005-сон фармони // Ўзбекистон Республикаси қонун 
ҳужжатлари тўплами. – 2017. – № 15. – 243-м. 

---

52 
ишлар органларининг ушбу тизимдаги ўрни ва улар фаолиятини 
бошқаришнинг долзарблиги қуйидагилар билан белгиланади: 
жамоат тартибини сақлаш ва хавфсизлигини таъминловчи давлат 
органлари, хусусан, ички ишлар органлари фаолиятида инсон ҳуқуқ 
ва эркинлари, қонун устуворлиги, очиқлиги ва шаффофлигини 
таъминлаш самарадорлигини ошириш; 
ички ишлар органлари тизимидаги амалга оширилаѐтган 
ислоҳотларни давом эттириш ва янада чуқурлаштириш; 
таркибий 
тузилмалар 
ўртасидаги 
ҳамкорликни 
такомиллаштириш; 
хизматларнинг фуқаролик жамияти институтлари билан 
ижтимоий шериклигини янада ривожлантириш, айни пайтда ушбу 
йўналишдаги соҳавий хизматлари фаолиятига замонавий илғор 
технологиялар ҳамда халқаро ва хорижий тажрибаларни жорий этиш 
заруратининг мавжудлиги ва ҳ.к. 
Мамлакатимиз ижтимоий ҳаѐтининг иқтисодий, ижтимоий, суд-
ҳуқуқ сиѐсий, маънавий-маърифий ва бошқа соҳаларида амалга 
оширилаѐтган ислоҳотлар, шунингдек, глобаллашув жараѐни билан 
боғлиқ ҳолда дунѐда ва яқин атрофимизда юз бераѐтган воқеа, ҳодиса 
ҳамда бошқа омиллар жамоат тартибини сақлаш ва хавфсизлигини 
таъминлаш принциплари, тузилиши, уни ташкил этишга бўлган талаб-
ларнинг ўзгаришини ва такомиллашиб боришини тақозо этмоқда. 
Жамоат тартибини сақлаш ва хавфсизлигини таъминлаш 
тизимини қуйидаги элементлар ташкил қилади: 
жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлаш объектлари
–
давлат органлари тизимининг бошқарувчи ва ҳимоялаш таъсири 
объектлари бўлиб уларга: шахс, унинг ҳуқуқ ва эркинликлари, 
қонуний манфаатлари; жамият, унинг моддий ва маънавий 
қадриятлари; давлат, унинг конституциявий тузуми, суверенитети ва 
ҳудудий бутунлиги ҳамда ушбу объектларга бевосита жамоат тартиби 
ва хавфсизлиги киради; 
жамоат тартибининг ижтимоий аҳамияти
– бу амалдаги ҳуқуқ 
ва ижтимоий (ахлоқ) нормаларга риоя қилиш орқали фуқароларнинг 

---

53 
шахсий хавфсизлигини, кўпчилик ва омманинг хавфсизлигини 
таъминлашга, ҳудуддаги жисмоний ва юридик шахсларнинг нормал 
фаолият кўрсатиши, фуқароларнинг меҳнат қилиши ва дам олишлари 
учун қулай шароит яратишга қаратилган, шунингдек, уларнинг шаън-
шавкати, инсоний қадр-қиммати ҳамда ижтимоий ахлоқ нормаларини 
ҳурмат қилиш бўйича жамоат жойларида вужудга келадиган ва 
тараққий этиб борадиган ижтимоий муносабатларни тартибга солиш 
ва ҳимоя қилишдан иборат. 
Мамлакатда ва унинг маъмурий-ҳудудий бирликларида жамоат 
тартибини сақлаш, фуқароларнинг ва кўпчилик (омма)нинг 
хавфсизлигини таъминлаш, фуқароларнинг ҳаѐти, саломатлиги, ҳуқуқ 
ва эркинликлари, жамият ва давлат манфаатларини жиноий ва бошқа 
тажовуз ҳамда таҳдидлардан ҳимоя қилиш бугунги куннинг энг 
долзарб вазифаларидан биридир.