K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

qiluvchi 
vositalar. 
Neft 
mahsulotlarining sifatini nazorat qilish uchun AYoYSh da quyidagi vositalar 
qo’llaniladi: 

---

115 

namuna olgich; 

areometrlar (neftedensimetrlar), 

suvni sezuvchi pasta yoki tasmalar. 
Namuna olish usuli GOSТ 2517-85 bo’yicha standartlashtirilgan. Unda 
sig’imlardagi neft mahsulotlari hajmi bo’yicha bir xil bo’lmasligi e’tiborga olingan. 
Masalan, yonilg’i yuqori qatlamining harorati pastnikidan yuqori bo’ladi. Undan 
tashqari suv, tuz va mexanik qo’shilmalar pastki qatlamda yig’iladi. Shuning uchun 
bug’ bosimi 100 kPa dan kam bo’lgan rezervuarlardagi neft mahsulotlarining sifatini 
aniqlash uch sathda amalga oshiriladi va o’rtacha qiymati olinadi. 
Ko’tarib yuriladigan namuna olgich
rangli metaldan (bronza) tayyorlangan 
tubi qalinlashtirilgan silindr va o’qda aylanuvchi qapqoqdan iborat. Uni rezervuarga 
ruletkada tushiriladi. Kerakli chuqurlikda zanjircha (arqoncha) yordamida yonilg’i 
to’ldirish uchun qapqoq ochiladi va yonilg’iga to’lgach, ikkinchi zanjir yordamida
yopiladi va tortib olinadi. 
Soddalashtirilgan namuna olgichni
korxonaning o’zida tayyorlash mumkin. 
Buning uchun 0,75 l hajmli qalin shishali butilka olinadi va rangli metaldan 
tayyorlangan karkasga solinadi. Karkas butilkani zarbalardan saqlaydi va uni 
yonilg’iga cho’kishini ta’minlaydi. Kerakli chuqurlikka yetgach qapqoq ochiladi va 
butilka yonilg’i bilan to’ldiriladi.
Lot-namunaolgichni 
rezervuarlarning tubidan namuna olish uchun ishlatiladi. 
U 250 ml hajmli metall silindr bo’lib, tashqi yuzasiga suv sezuvchi tasma o’rnatilgan.
Silindrning tagiga trubka payvandlangan va uning pastki uchi namunaolgichning 
kirish teshigini hosil qiladi. Namunaolgichning yuqori qismi buraladigan qopqoq 
berkitiladi. Qopqoq kronshteyniga ruletka va rezinali trubka uchun shtutser 
mahkamlangan. Namunaolgichni rezinali trubkaning ikkinchi uchi qisilgan holda 
rezervuarga tushiriladi. Namunaolgich rezervuar tubiga yetgach, rezinali trubka 
bshatiladi. Yonilg’i namunaolgichni tagidagi teshik orqali to’ldiradi.