K ibraхimov, Т. Kadirshayev, A. Sobirjonov, N. Mo’minjonov, S. Raхimberdiyev

За
н
гл
аш
 
тез
л
и
ги
н
и
мм/
йи
л 
 
3.3. REZERVUARLARGA ТEХNIK ХIZMAТ KO’RSAТISh VA JORIY 
ТA’MIRLASh. 
Rezeruarlarni zanglashdan ximoyalash.
 
Zanglash – bu tashqi muhit ta’siriida 
metallarni yemirilishi bo’lib, bunda zanglash sur’ati metalning xossalari va atrof 
muhitning xususiyatlari bilan bevosita bog’liqdir. 
Rezervuarlarning ichki yuzalaridagi zanglash jarayonining tezligi va xarakteri 
rezervuarda saqlanayotgan neft mahsulotlarining turi va kimyoviy tarkibiga, 
atmosfera havosining tarkibiga, rezvuarlarni to’ldirib turishlar soniga va ichki 
yuzaning tekisligiga bog’liq (3.3 – rasm). 
 
 
 
3.3 – rasm. Rezervuarlar ichki yuzalarini zanglash tezligini ularda 
saqlanayotgan neft mahsulotlarining turiga va rezervuar balandligiga qarab 
o’zgarishi:
1 – Benzin; 2 – Kerosin; 3 – Dizel yonilg’isi. 
Rezervuarlarni ichki yuzalarini zanglashdan himoya qilishning oddiy va 
samarali usullaridan biri yuzalarga benzinga chidamli ashyolar qoplashdan iborat. 
Yer osti metall rezervuarlarining tashqi yuzalarini zanglashining quyidagi turlari 
mavjud: elektrokimyoviy, adashgan toklar va kristallararo toklar ta’siridagi zanglash. 
Ekspluatatsiya sharoitida bir paytning o’zida yuqoridagi uch xil zanglash turlari ta’sir 
etishi mumkin. 
YOQSH rezervuarlarini kalibrlash
. Rezervuarlarni kalibrlashdan maqsad, 
ular ichidagi neft mahsuloti (benzin, kerosin, dizel yonilg’isi va boshqalar) miqdorini 
suyuqlik satxining balandligiga qarab aniqlashdir. Kalibrlash odatda ikki xil usulda 
amalga oshiriladi: birinchi usul geometrik (hisob – kitob), ikkinchisi xajmni oldindan 
o’lchab olish va so’ng rezervuarga quyish usulidir. Birinchi usul odatda katta 
hajmdagi, to’g’ri geometrik shakldagi rezervuarlarni kalibrlash, ikkinchi usul esa 
kichik hajmdagi (YOQSH rezervuarlari) uchun qo’llaniladi. Ikkinchi usulda 
0
0,05
0,1
0,15
0,2
0,25
1
2
3
4
5