O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

tijorat banklari
deb nomlanadi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16-rasm. Moliyaviy vositachilarning eng umumiy tarkibi 
Moliyaviy vositachilar
O’zaro fondlar
Banklar
Kredit 
uyushmalari
Aktivlarni 
boshqaruvchi 
firmalar
 
Axborot xizmatlarini ko’rsatuvchi firmalar
Venchur 
kompaniyalariga 
kapital qo‘yuvchi 
firmalar 
Sug’urta 
kompaniyalari
Pensiya 
fondlari
Investitsion 
banklar

---

396 
Ayrim mamlakatlarda banklar deyarli har qanday moliyaviy funk-tsiyalarni 
bajaruvchi moliyaviy vositachilar hisoblanadi. Ular mijozlarga faqat pullarni 
o‘tkazish va qarz berish bo‘yicha turli operatsiyalarni bajarishga oid xizmatlarni 
taklif etibgina qolmay, balki o‘zaro fondlar va sug‘urta korxonalari funksiyalarini 
ham bajaradilar. Masalan, Germaniyada 
universal banklar
deb nomlanuvchi 
banklar ko‘proq ixtisoslashgan moliyaviy vositachilarga xos bo‘lgan deyarli 
barcha moliyaviy funksiyalarni bajaradilar.
Oxirgi vaqtlarda, har xil turdagi moliyaviy institutlar o‘rtasida ular qaysi 
moliyaviy xizmat turlarini taklif qilayotganligi asosida chegara tortish borgan sari 
qiyinchilik tug‘dirmoqda. Masalan, Deutsche Bank garchi klassifikatsiya
bo‘yicha universal bank hisoblansada, uning funk-tsiyalari, odatda qimmatli 
qog‘ozlar bilan broker-dilerlik operatsiyalariga ixtisoslashgan banklar sirasiga 
kiruvchi Merrill Lynch Bank funksiyalaridan ozginaga farq qiladi, xolos.