Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас эканмиз, соҳада ривожланиш бўлмайди

Баргларда Альтернария 
(Alternaria)
касаллиги.
Гул 
куртаклари кўриниб, барглар чиқа бошлаганида замбуруғга 
қарши кимёвий препаратлар қўлланилади. Mancozeb (0,25%) 
ёки Dithane M- 45 (0,25%) ёки Captaf (0,25%) препаратларидан 
пуркалса касалликнинг олди олинади. Мевалар ярим ҳажм 
олгунга қадар препаратларни қўллаш давом этирилади. 
Дарахтлар ичида ва боғда шамол яхши айланишини 
таъминлаш мақсадида дарахтларга шакл бериб борилади.
Аспергил мева чириши 
(Aspergillus).
Касалликни
Aspergillusniger
замбуруғи қўзғатувчиси ҳисобланади. 
Аспергилнигер 
(Aspergillusniger)
турли 
меваларда 
учрайдиган чириш бўлиб, жароҳат (яра) қўзғатувчи касаллик 
сифатида танилган. Меваларда ранг ўзгариши гулкоса учида 
ва мева юзасида бошланади. Зарарланган мева одатда бир 
оз рангсизланган, оч қизил рангли ва сариқ рангдан қўнғир 
қизил рангга ўзгаради. Касаллик мева қобиғини ёрилиши 
билан фарқланади ва бу ёриқлар мевалар илиқ ҳароратда 
сақланганда иккиламчи инфекцияни чақиради. Чириш 
қобиқдан ўтиб, анор уруғларига ҳам таъсирини ўтказади ва тўқ 
кулранг ёки қўнғир қора рангда бўлади, лекин сувли бўлмайди. 
Аспергил чириш инфекцияси боғда ёмғирлардан сўнг гуллаш 

---

55
Анор етиштириш
51–
китоб
ва мева ривожланишининг бошланғич даврларида юзага 
келади. Замбуруғ Альтернария мева чириши каби ҳеч қандай 
ташқи белгиларсиз мева ичида ривожланишда давом этади. 
Замбуруғларнинг кўпайишига ҳашарот кемириши, қушлар 
чўқиши, қуёшдан куйиш ёки бошқа таъсирлар сабабли мевада 
юзага келиши мумкин бўлган ёриқлар ва яралар сабаб 
бўлади. Шу сабабдан, мева чириши (Erwinia sp.) бактерияси 
ва (Saccharomycessp.) ачитқи инфекциялари таъсирида 
ривожланишда давом этиши мумкин.
24-расм. Аспергил мева чириши касаллиги
Касалликка қарши курашиш.
Мева тожи гул 
тўқималарини ҳимоялагани сабабли, ҳосилдан олдин 
кимёвий препаратлардан фойдаланиш самарасиздир. 
Чангни назорат қилиш ва дала санитарияси (эски 
меваларни ва қуруқ шохларни олиб ташлаш) каби самарали 
боғ бошқаруви амалиёти касалликнинг ҳосилдан олдин 
ва кейинги даврларда ривожланишини камайтиришга 
ёрдам бериши мумкин. Мевадан озиқланадиган қуртлар 
ва барг кемирувчи қўнғизлар мева билан озиқланиб унда 
чандиқлар қолдиради, касаллик айнан шу чандиқлар 
орқали ривожланиши мумкин. Зарарланган аммо соғлом 
кўринишли меваларни йиғим-терим даврида дарахтни секин 
силкиш ёрдамида ерга тушириш мумкин. Сув танқислигидан 

---

56
100 китоб тўплами
дарахтни стрессга солиш ва керагидан ортиқ суғоришдан 
эҳтиёт бўлиш зарур, чунки бу мева ёрилишига олиб келиши 
мумкин. Ёрилган ва рангини йўқотган анор меваларини 
саралаш ва сифатларга ажратиш, қадоқлашдан кейин юзага 
келиши мумкин бўлган касалликлар олдини олишга ёрдам 
беради. Бавистин (0,5%), Дитан M-45 (0,25%) ёки Дитан Z-78 
(0,25%) препаратларини 10-15 кунлик танаффус оралиқ 
билан гуллаш даври бошланишида сепиш орқали касаллик 
ривожланишининг олдини олиш мумкин.