Оилавий тарбия сабоқларииииии indd

Абдулла Авлоний.
Маълумки, тарбиянинг умумий ижтимоий вазифаси – 
ёш авлодда билим, кўникма, ижтимоий тажриба ва ахлоқ 
меъёрларини шакллантиришдан иборат. Шунга кўра, ёш 
авлодга тарбия бериш – мақсадга йўналтирилган тарбия-
вий таъсир кўрсатиш, ижтимоий ҳаётда муносабатга кири-
шиш меъёрлари ва унга риоя этиш талаблари бўйича зару-
рий шарт-шароит яратишни назарда тутади.
Тарихдан маълумки, ўзбек халқи бой маънавий, мада-
ний қадриятларга эга. Ана шу қадриятлар, урф-одатлар, 
расм-русумлар ва тарбия усуллари орқали боболаримиз, 
момоларимиз фарзандларини одоб-ахлоқли этиб вояга ет-
казишган. Миллий қадриятлар руҳида тарбияланган фар-
зандлар ақл-заковат, меҳр-оқибат, халқпарварлик, жасур-
лик ва мардликда ном қозонган.
Хабарингиз бор, халқимиз кейинги йилларда европача 
турмуш тарзини бошидан кечирди. Бир неча минг йиллик 
урф-одатлар, расм-русумлар, анъаналар ва миллий тарбия 
усуллари ўрнига Ғарб маданияти кириб келди. Улар баъзан 
тазйиқ орқали ҳам сингдирилди. Натижада халқимиз тари-
хан шаклланган бой маданий ва маънавий меросидан, оила-
вий тарбия усулларидан мосуво бўлишгача борди. 
Назаримизда, бундай ҳолат, бугунги кунда ўзбек оила-
ларидаги тарбия самарасига қайсидир маънода салбий таъ-
сир кўрсатиб, оилавий тарбиянинг таъсирчанлик ролини 
пасайтирмоқда. Натижада ота-оналар ва болалар ўртасида-
ги муносабатлар кескинлашди. Оилаларда меҳр-оқибат, ки-
чикларга иззат, катталарга ҳурмат камайиб борди. Бу охир 
оқибат атрофга, жамиятга ҳам таъсир эта бошлади. Шу бо-

---

4
исдан бўлса керак, бугун жамоат жойларида ёшларнинг 
ўзини тутишлари, муомала муносабатлари баъзан киши-
нинг ғашини келтира бошлади.
Табиийки, бундай салбий ҳолатларнинг олдини олиш 
бўйича тадбирларни ота-оналар ва маҳалла фуқаролар 
йиғини маслаҳатчилари, педагогик жамоалар, ота-оналар, 
васийлик ва ҳомийлик ташкилотлари мутахассислари, ба-
лоғатга етмаган ёшлар билан ишлаш тузилмалари ва жамо-
атчилик ташкилотлари билан узвий ҳамкорликда олиб бо-
риш талаб этилади. 
Мазкур услубий қўлланма “Оила” илмий-амалий 
тадқиқот маркази вилоят бошқармалари, шаҳар ва ту-
ман бўлимлари, Марказ ҳузуридаги махсус ўқув курсла-
ри ходимлари, маҳалла фуқаролар йиғинларининг хо-
тин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-ахлоқий 
қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассислари, 
маҳалла фуқаролар йиғинлари ҳузуридаги комиссиялар 
аъзолари, оилашунос ўқитувчилар, ота-оналар ва барча қи-
зиқувчилар учун мўлжалланган бўлиб, ёшлар ўртасида тар-
бия бузилиши ҳамда тарбияси оғир болалар билан ишлаш 
жараёнида қўллаш мумкин бўлган зарурий психологик-пе-
дагогик тавсияларни ўз ичига олган.