Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

уларни амалга ошириш шартлари 
 
Улгуржи савдо корхоналарининг асосий функцияси чакана савдо 
корхоналарига, шунингдек товарларни ўзларининг хўжалик мақсадларида 
ишлатадиган бошқа тармоқ хўжалик юритувчи субъектларига нақд пулсиз 
шаклда сотиш ҳсобланади. Бунинг учун уларнинг ўзлари олдин товарларни 

---

турли ишлаб чиқариш корхоналари ва бошқа манбалардан сотиб оладилар. 
Товарларни сотишгача улгуржи савдо корхоналари уларни ўзларининг 
омборларида сақлайдилар ва харидорларга тузилган шартномаларга мувофиқ
сотадилар.
Товар операцияларини олиб бориш учун улгуржи савдо корхоналарида 
барча шарт-шароитларни яратиши лозим. Бундай шарт-шароитлар бўлиб, 
жумладан, қуйидагилар ҳисобланади: 

товар-моддий бойликларни бут ва сифатли сақланишига имкон берувчи 
барча коммуникация воситаларга, тушириш ва юклаш, саралаш, ўлчаш, ўраш, 
қадоқлаш, транспортировка қилинишига имкон берувчи, тегишли равишдаги 
параметрлардаги майдонларга, шунингдек махсус жиҳозланган асбоб-
ускуналар, техник ҳамда технологик воситаларга ва шу кабиларга эга бўлган 
омбор хўжалигини мавжудлиги;

товар- моддий бойликлар бўйича моддий жавобгарликни ўрнатилиши; 

товар- моддий бойликларнинг кирими ва чиқимини тегишли равишда 
ҳужжатли расмийлаштирилиши; 

товар- моддий бойликларнинг ҳолати ва ҳаракатини соний ва суммавий 
жиҳатдан аниқ, ўз вақтида тавсифловчи омбор ва бухгалтерия ҳисобини 
юритилиши. 
Улгуржи савдони амалга ошириш шартлари ва тартиби Ўзбекистон 
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 19 мартдаги «Истеъмол 
товарлари билан улгуржи ва чакана савдо қилишни тартибга солишга доир 
қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» 125- сон қарор
12
ва 2002 йил 27 ноябрдаги 
«Юридик ва жисмоний шахсларни рўйхатдан ўтқазишни ҳамда улар томонидан 
савдо фаолияти амалга оширилишини тартибга солиш чора-тадбирлари 
тўғрисида» 407- сон қарор ва «Улгуржи ва чакана савдо фаолиятини рўйхатдан 
ўтқазиш ва амалга ошириш тартиби тўғрисида Низом» билан белгиланган. 
Ушбу меъёрий ҳужжатларга асосан 2002 йил 1 декабрдан бошлаб улгуржи 
савдо билан юридик шахс сифатида рўйхатдан ўтказилган хўжалик юритувчи 
субъектлар улгуржи савдони амалга ошириш ҳуқуқини берувчи рухсат 
гувоҳномасини олган тақдирда нақд пулсиз ҳисоб-китоб бўйича 
 
фақат 
тузилган шартномалар асосида
 
назорат-касса машиналари билан жиҳозланган 
турғун 
савдо 
тармоғига 
эга 
бўлган 
юридик 
шахсларга, 
махсус 
истеъмолчиларга, давлат таъминоти муассасаларига, давлат таъминоти 
муассасаларини таъминлаш бўйича ихтисослаштирилган савдо фирмаларига, ўз 
ишлаб чиқариш-хўжалик фаолияти учун юридик шахсларга улгуржи 
сотадилар. 
Улгуржи савдони амалга ошириш ҳуқуқини берувчи гувоҳномасини олиш 
учун юридик шахслар кўйидаги талабларга жавоб беришлари лозим 
12
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Ўзбекистон Республикаси Ҳукуматининг 
истеъмол товаарлари олиб келиш ва сотиш масалалари бўйича айрим қарорларига ўзгартириш, қўшимчалар 
киритиш ва уларнинг айримларини њз кучини йўқотган деб ҳисоблаш тўғрисида» 2003 йил 16 октябрдаги 446-
сон қарори 1-иловасининг 5-бандига мувофиқ киритилган ўзгартиришлар билан) 

---


товарларнинг сақланишини, туркумланишини, сортларга ажратилишини 
ва бутлигини таъминловчи ўз омборлари ва асбоб-анжомлари мавжуд бўлган 
моддий-техника базасига эга бўлиши лозим; 

устав жамғармасини шакллантирган бўлиши лозим. 
Улгуржи савдога рухсат гувоҳномасини олиш учун юридик шахслар 
солиқ тўловчи сифатида давлат рўйхатидан ўтқазилган жойдаги туман (шаҳар) 
ҳокимлигига қуйидаги ҳ ужжатларни тақдим этишлари зарур: 

ариза; 

юридик шахснинг давлат рўйхатидан ўтқазилганлиги тўғрисида гувоҳ 
нома нусхаси; 

уставнинг «улгуржи савдо» фаолият тури кўрсатилган, норатиал 
тасдиқланган нусхаси; 

юридик шахсда тегишли моддий-техник базанинг мавжудлигини 
тасдиқловчи ҳужжатлар нусхаси; 

устав жамғармасининг Низомда талаб қилинган пул маблағлари 
тўланганлигини тасдиқловчи банк ҳужжатининг нусхаси.