Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

3. Автотранспорт корхоналарида соф фойда ва уни ишлатилишининг 
ҳисоби 
 
Автотранспорт корхоналарининг ҳисобот давр (чорак, йил)даги 
соф 
фойдаси (қопланмаган зарари) 
уларнинг ташкилий-ҳуқуқий мақомига кўра 
турлича аниқланади. Чунончи, умумдавлат солиқларини тўловчи автотранспорт 
корхоналарида соф фойда (қопланмаган зарар) солиқ тўлагунга қадар бўлган 
фойда (зарар) суммасидан ҳисобланган даромад (фойда) солиғи ҳамда 
ободонлаштириш ва ижтимоий инфраструктурани ривожлантириш солиғи 
суммасини айириш орқали топилади. Ягона солиқ тўловида ишловчи 
автотранспорт корхоналарининг соф фойдаси уларнинг солиқ тўлагунга қадар 
бўлган фойда (зарар) суммасидан ҳисобланган ягона солиқ тўлови суммасини 
айириш орқали топилади. 
Автотранспорт корхоналарининг соф фойдаси (зарари) 9910 «Якуний 
молиявий натижа» счётида барча даромад ва харажатлар, даромаддан 
ундириладиган солиқлар тўлиқ акс эттириб бўлингач, унинг ёпилишига қадар 
кредит ҳамда дебет обороти суммалари ўртасидаги фарқдан иборат бўлади. 
Ушбу счётнинг ёпилишига қадар бўлган кредит оборот суммасининг дебет 
оборот суммасидан катта бўлиши транспорт корхонасида соф фойдага 
эришилганликни, унинг дебет оборот суммасининг кредит оборот суммасидан 
катта бўлиши эса транспорт корхонасининг ҳисобот даврни зарар билан 
якунлаганлигини билдиради. Эришилган соф фойда бухгалтерия ҳисобида 
қуйидаги ёзув билан акс эттирилади: 
Дебет 
9910 «Якуний молиявий натижа» 
Кредит 
8710 «Ҳисобот даврнинг тақсимланмаган фойдаси (қопланмаган 
зарари». 
Автотранспорт корхонасининг ҳисобот йилида фаолиятни зарар билан 
якунлаши бухгалтерия ҳисобида қуйидагича акс эттирилади: 
Дебет 
8710 «Ҳисобот даврнинг тақсимланмаган фойдаси (қопланмаган
зарари» 
Кредит 
9910 «Якуний молиявий натижа» 
Автотранспорт корхоналари ўзларининг соф фойдасини уларнинг 
ташкилий-ҳуқуқий мақомига кўра қонун ҳужжатлари ҳамда таъсис 
ҳужжатларида белгиланган муддатларда ва тартибларда турли мақсадларда 
ишлатадилар. Чунончи, акциядорлик жамиятлари шаклидаги автотранспорт 
корхоналарида ҳисобот йилнинг соф фойдаси келгуси йилда акциядорлар 
йиғилиши қарорига мувофиқ тақсимланади. Акция эгаларига соф фойданининг 
дивиденд сифатида тақсимланишига бухгалтерия ҳисобида қуйидагича ёзув 
қилинади: