O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkеnt davlat pеdagogika univеrsitеti

O’qitish usullari 
  Dars berish metodlari 
 
O’rgatish metodlari 
1.Monologlik 
 
1.Axborotlarni bayon qilish 
 
1.Bajaruvchanlik 
2.Dialoglik 
 
2.Tushuntirish 
 
2.Reproduktivlik 
3.Ko‘rgazmalilik 
 
3.Stimullashtirish 
 
3 Qisman izlanuvchanlik 
4.Evrestik 
 
4.Ruhlantirish 
 
4.Izlanuvchanlik 
5.Izlanuvchanlik 
 
5.Instiruktaj berish 
 
5.Amaliy ish 
6.Algoritmik 
 
6.Muammoli 
 
 
7.Dasturlashtirish 
 
 
 
 
 
Bu  metodlarning  har  biridan  o‘qitish,  o‘rgatish  jarayonining  u  yoki  bu 
bosqichida o‘rni bilan foydalaniladi. Qo‘yilgan maqsadni amalga oshirishga va uni 
talab darajasiga olib chiqishga xizmat qiladi. Boshlang‘ich sinflarda matematikani 
o‘qitishni  shunday  metodlari  mavjudki,  bu  metodlar  o‘zining  gnoseologik 
                                                                                                                                                                                           
  

---

 
14 
jihatidan  yuqorida  keltirilgan  metodlarning  har  birining  asosiga  qo‘yilishi 
mumkin,  ya'ni:  kuzatish  va  tajriba,  analiz  va  sintez,  induktsiya  va  deduktsiya, 
taqqoslash,  analogiya,  umumlashtirish,  abstraktsiyalash  va  konkretlashtirish 
metodlari mavjud. Bu metodlar o‘zining tuzilish jihatidan quyilayotgan maqsadni 
na  faqat  amalga  oshirishga,  balki  maromiga  yetkazishga  unumli  yordam  beradi. 
O‘qituvchi  har  bir  yangi  mavzuni  tushuntirishda  pedagogik  holatdan  boshqa 
metodlardan  ham  foydalanadi,  ya'ni  modulli  o‘qitish  bilan  prof.  M.G.Davletshin 
va  prof.  T.To‘laganov,  muammoli  o‘qitish  bilan  prof.  R.Mavlonova  prof. 
Z.G.Tadjieva
6
  va  boshqalar  o‘quvchilarning  bilish  faoliyatini  takomillashtirish, 
rivojlantirish imkoniyatini yoritishda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Yuqorida  keltirilganlardan  ko‘rinib  turibdiki, boshlang‘ich  sinflarda tarixiy 
materiallarni  o‘qitish  jarayonida  metodlar  majmuasidan  to‘g‘ri  foydalanish 
o‘quvchilarni yaxshi o‘zlashtirishiga muhim omil bo‘la oladi.