E. Egamberdiev

Respublikamiz Prezidenti I.Karimov ham bu to’g’risida o’zlarining 
«O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida» kitoblarida shunday deganlar: 
«Yaqin kelajakda kichik va o’rta biznes respublikaning ishlab chiqarish 
tuzilmasida iqtisodiyotning harakatchang, oson o’zgartiriladigan sohasi sifatida 
etakchi o’rinni egallashiga erishish lozim. 
Biz kichik va o’rta korxonalar ibtidoiy eskirgan asosda emas, balki sifatli va 
zamonaviy texnika negizida barpo etilishi kerakligiga asoslanamiz. Buning uchun 
ularni rivojlantirishning yangi manbalari ham chet el investitsiyalarini keng jalb 
qilish hisobiga doimo kashf etib borilishi darkor». 
Bunday vazifalarni hal etish yo’llaridan biri – bu Respublika Vazirlar 
Mahkamasining 9 noyabr 1995 yildagi 427 t.r. «O’zbekistonda bank tizimini 
rivojlantirishning Kompleks dasturini amalga oshirish choralari to’g’risida»gi 
Qarorida ko’rsatilgan universal lizing kompaniyalarini yaratish hisoblanadi. 
 

---

146
8.5. Ijara to’lovlari va uni moliya lizingui shartnomasiga
ko’ra hisoblash. 
 
Lizing lizing oluvchiga dastgohlar foyda keltira boshlagandan so’ng ijara 
haqini to’lash imkoniyatini beradi. Bundan tashqari, lizing eng zamonaviytexnikadan 
foydalanib kapital qo’yilmalarini bekor turishini oldini olgan xolda oqilona texnika 
siyosatni olib borish imkoniyatini beradi. 
Lizing asosiy kapitalni tezroq yangilash imkoniyatini bergani uchun (odatda, 
lizingga eng yangi yuqori unumdorlikka ega bo’lgan dastgohlar topshiriladi) davlat 
lizingni rivojlanishidan manfaatdordir. Hozirgi vaqtda O’zbekiston Respublikasida 
lizing yo’li bilan AQShning «Keys» firmasidan 1543 dona yuqori unumdorlik er 
xaydovchi traktorlarni, 823 ta don yig’uvchi kombaynlarni va paxta teruvchi 
texnikalarni (shulardan, 151 va 4 tasi Qoraqalpog’iston Respublikasida) qabul 
qildi. AQShning «Keys» firmasidan qabul qilingan texnikalar lizing qiymatini (AQSh 
dollarida) hisoblab ko’ramiz. 
Shuni aytish kerakki, lizing haqini shartnomaga ko’ra to’lash muddati 10 
yildan kam yoki bo’lib o’zgarsa, texnikaning yillik unumdorligi ni ko’payshi yoki 
kamayishi va AQSh dollari kursini o’zgarishi munosabati bilan 1 ga yoki 1 tn. 
Bajarilgan ish uchun lizing qiymati to’lovlari ham o’zgaradi. 
O’zbekistonda yuqori unumdorli texnikatexnika AQShning «Keys» firmasidan 
«O’zqishxo’jta’minottuzatish» tashkilotining qishloq xo’jalik korxonalariga mashina-
traktor parklari (MTP) tomonidan agrotexnik servis xizmati ko’rsatish uchun sotib 
olingan. 

---

147
8- jadval.