Toshkent moliya instituti "dinshunoslik" fanidan

8-mavzu 
Atamaning 
o‘zbek tilida 
nomlanishi 
Atamaning ingliz 
tilida nomlanishi 
Atamaning rus 
tilida 
nomlanishi
Atamaning ma'nosi
 
Kosmopolitizm
Cosmopolitanism 
Космополитизм 
„jahon fuqaroligi“ deb atalgan 
gʻoyani 
targʻib 
qiluvchi 
mafkura. 
Iskandar
 (Aleksandr) 
yurishlari 
davrida 
paydo 
boʻlgan. 
Uygʻonish 
va 
Maʼrifatchilik 
davrlarida 
jahon fuqaroligi ideali olgʻa 
surilib (Dante, Kampanella), 
individning zamindor boylar 
zulmidan 
ozod 
boʻlish 
gʻoyasini 
(Lessing, 
Gyote
, 
Shiller, 
Kant, 
Fixte) 
ifodalagan. 
Kosmopolitizm 
milliy 
anʼana 
va 
madaniyatdan, 
vatanparvarlikdan 
voz 
kechishga — bevatanlikka 
daʼvat etadi
Xalqaro
korporatsiyalar 
International 
corporations 
Международные 
корпорации 
rivojlangan 
yirik 
aksiyadorlar
 jamiyati, 
biron 
bir 
faoliyat 
uchun 
uyushgan 
huquqiy 
va 
jismoniy shaxslar majmui. 
Korporatsiya bir kasb yoki 
faoliyat sohasida fuqarolarni 
birlashtirishi ham mumkin. 
XIX-asr 
oʻrtalarida paydo 

---

boʻlgan. 
Hozirgi 
bozor 
iqtisodiyoti 
rivojlangan 
mamlakatlarda 
xoʻjalikning 
barcha tarmoqlarida asosiy 
mavqega ega. Korporatsiyalar 
negizini 
aksiyadorlik 
jamiyatlari 
tashqil 
qiladi. 
XIX-asrning 
II-yarmidan 
xalqaro korporatsiyalar keng 
rivoj topdi.
Protestant 
Protestant 
Протестант 
xristianlikdati maxsus diniy 
tashkilot. Oʻz diniy aqidalari 
va marosimlari tizimiga ega. 
Ch. 
iyerarxik 
tarzda 
boshqariladi. Ch.ga mansub 
kishilar ruhoniylar va oddiy 
dindorlarga 
boʻlinadi. 
Xristianlik 
Ch.ni 
"Isoning 
ilohiy tanasi", unga eʼtiqod 
kiluvchilar 
shu 
tana 
aʼzolaridir, Iso esa shu 
tananing boshi deb taʼlim 
beradi. 
Ch. 
dindorlar 
uyushmasi 
bulib, 
sirli 
marosimlar (xususan, non va 
vino totish marosimi)da inson 
bilan xudoning birgalikdagi 
ishtiroki 
orqali 
ularning 
birlashib 
ketishi 
amalga 
oshiriladi, 
deb 
tasavvur 
qilinadi. 
Iegov shohidlari 
Jehovah witnesses 
Свидетели 
Иеговы 
Bugungi 
globallashuv 
zamonida insonlar orasida 
boshqa dinni targ'ib qilish, 
to'g'rirog'i dinni emas, balki 
din niqobi ostida samoviy 
dinlarning 
barchasiga 
zid 
bo'lgan 
g'oyalarni 
yoyish, 
inson qalbi va ongini zabt 
etishga, 
o'z 
dinidan 
voz 
kechishga 
qaratilayotgan 
missionerlik harakati xavfi o'z 
dolzarbligini 
yo'qotmay 
kelmoqda. 
Bu 
harakatlar 
asosan jimjimador shiorlar va 
“xayriya” tadbirlari ostida olib 
borilyapti. 
Vissarion oxirgi 
Ahdi cherkovi 
Vissarion - the last 
Church of the 
Covenant 
Виссарион - 
последняя 
Церковь Завета 
YAngi 
diniy 
harakat 
(noan’anaviy kult, sekta), 
1991 yilda o‘zini Vissarion 
deb atagan Sergey Torop 
tomonidan 
asos 
solingan. 

---

Nomi 
“YAgona 
e’tiqod 
jamiyati”. 
RF 
Adliya 
vazirligida ro‘yxatdan o‘tgan.
Oq birodarlar 
White brothers 
Белое братство 
YAngi diniy harakat. 1990-
1991 yillarda Kiev shahrida 
insonga 
psixologik 
ta’sir 
o‘tkazish mutaxassisi YUriy 
Krivonog va Mariya Svigun 
tomonidan ishlab chiqilgan 
Uning raxbari avliyo Ioann 
nomini 
olgan.Svigun 
esa 
o‘zini Mariya deb e’lon qilgan
Krishnani 
anglash jamiyati 
Society of Krishna 
Consciousness 
Общество 
сознания 
Кришны 
SHrila Bxaktivedanta Svami 
Prabxupada 
nomi 
bilan 
tanilgan 
asli 
hindistonlik 
Abxay CHaran De (1896-
1977) 
tomonidan 
tashkil 
etilgan. U 1947 yilda "Veda" 
falsafasi bilimdoni sifatida 
"Bxaktivedanta" 
(sanskr. 
"sodiqlik", 
"fidokorona 
xizmat") unvoniga sazovor 
bo‘ladi. Sanskrit tilidan ingliz 
tiliga 
ko‘pgina 
"Veda" 
matnlari, 
jumladan, 
"Bxagavadgita" 
("Xudo 
o‘shiqlari")ni sharhlar bilan 
tarjima qildi. 1959 yilda 63 
yoshida 
dunyodan 
voz 
kechishga ahd qiladi va Svami 
("Aql va hissiyotlar egasi") 
unvoniga erishadi 
Noananaviy 
diniy tashkilot 
yoki oqim 
Non-traditional 
religious 
organization 
Нетрадиционная 
религиозная 
организация 
bir mintaqa, hudud aholisi 
uchun 
begona 
bo‘lgan, 
muayyan tarixiy sharoit yoki 
ijtimoiy vaziyat sababli o‘sha 
erga kirib kelgan yoki kirishga 
harakat 
qiladigan 
dinlar 
tushuniladi. 
Mormonlar 
Mormons 
Мормоны 
Mazkur oqimga 1830 yili 
Nyu-York (AQSH) shahrida 
Jozef Smit (1805-1844) ismli 
shaxs 
tomonidan 
asos 
solingan.Smit 
1823 
yilda 
Vermont shahridagi SHeron 
o‘rmonida 
kambag‘al 
va 
bechora tarafdorlariga Moroni 
nomli bir farishtaning o‘ziga 
vahiy olib kelganini da’vo 

---

qiladi. Unga ko‘ra Moroni, 
Smitga 
Nyu-Yorkdagi 
Kumora tepaligiga ko‘milgan, 
qadimgi Misr tilida yozilgan 
oltin lavhlar va ularni tarjima 
qilish 
uchun 
Urim 
va 
Thummin toshlarini keltirib 
bergan. 
Ahmadiya 
(Qodiyoniya) 
Ahmadiya 
Ахмадия 
Mazkur oqim XIX asrning 
oxirlarida 
Mirzo 
G‘ulom 
Ahmad Qodiyoniy tomonidan 
tuzilgan. 
Dastlab 
u 
asoschisining nomi bilan - 
"Mirzoiya", keyinchalik esa 
vujudga kelgan joyga nisbatan 
- 
"Qodiyoniya" 
deb 
nomlangan. 
Mirzo 
G‘ulomning 1900 yil 4 
noyabrdagi bayonotiga binoan 
oxir-oqibat 
"Ahmadiya" 
nomini olgan. 
Sekta 
Sect 
Секта 
eng 
umumiy 
ma’noda, 
muayyan diniy, siyosiy yoki 
falsafiy 
qarashlarga 
ergashuvchilar 
guruhini 
anglatadi. Diniy sekta deganda 
ma’lum bir dindagi rasmiy 
aqidalarga zid ravishda ajralib 
chiqqan yoki mavjud dinlar va 
konfessiyalarga 
umuman 
aloqasi bo‘lmagan holda din 
bayrog‘i 
ostida 
faoliyat 
ko‘rsatadigan 
guruhlar 
tushuniladi. 
Konfessiya 
The Confession 
Конфессия 
(lotincha 
– 
"confessio") 
o‘zbek tiliga aynan tarjima 
qilinganda “e’tiqod qilish”, 
degan ma’noni anglatadi. 
Umuman 
olganda, 
diniy 
konfessiya deganda muayyan 
diniy 
ta’limot 
doirasida 
shakllangan va o‘ziga xos 
xususiyatlarga ega e’tiqod va 
ushbu 
e’tiqodga 
ergashuvchilar 
jamoasi 

---

tushuniladi. Bir din doirasida 
yuzaga 
kelgan 
bo‘lsa-da, 
aqidalar 
borasida 
farqlanadigan jamoalar ham 
diniy konfessiyalar jumlasiga 
kiradi 
9-mavzu 
Atamaning o‘zbek 
tilida nomlanishi 
Atamaning 
ingliz tilida 
nomlanishi 
Atamaning rus 
tilida nomlanishi
Atamaning ma'nosi
 
Kibermakon 
Cyberspace 
Киберпространство компьютер 
тармоқлари 
орқали 
амалга 
ошириладиган 
мулоқот 
майдонини 
ифодаловчи 
воқелик 
сифатида 
1990 
йилдан 
бошлаб 
кенг 
миқёсида 
ривожланиб, 
такомиллашиб келмоқда 
Аxborot urushi 
Iformation war 
Информационная 
война 
инсонлараро 
ўзаро 
муносабатлардаги 
хар 
қандай 
зиддият 
– 
бу, 
ахборотлар 
зиддиятидир. 
Ахборот ҳар қандай қарор 
қабул қилиш учун энг 
муҳим унсур бўлиб, у 
нафақат, тўқнашув пайтида 
оптимал 
хатти-
ҳаракатларни 
амалга 
ошириш, балки, мақсадга 
йўналган 
фаолиятни 
бошқариш 
имконини 
беради. Тизим мавжудлиги 
ва 
барбод 
бўлишини 
белгиловчи 
омилларидан 
бири ҳисобланади 
Internet 
Internet 
Интернет 
фан-техника 
тараққиёти 
натижаси, 
маданият эволюциясининг 
ҳосиласи 
ҳисобланади. 
Ҳозирги кунда ҳаётимизни 
интернетсиз тасаввур қилиш 
жуда мушкул. Айниқса, 
ёшлар 
ҳаётида 
глобал 
тармоқнинг ўрни тобора 
ошиб бормоқда. Интернет 
дунёнинг 
турли 
нуқталарида 
яшовчи 
одамларнинг 
ўзаро 

---

мулоқотини ҳамда ахборот 
алмашинувини 
мукаммал 
даражада 
осонлаштирди. 
Статистик 
маълумотларга 
кўра, 
дунё 
бўйича 
интернетдан 
энг 
кўп 
фойдаланувчилар айнан 21 
дан 30 ёшгача бўлган ёшлар 
ҳисобланар экан.
Vijdon erkinligi 
Freedom of 
conscience 
Свобода совести 
Кишиларнинг ҳар қандай 
динга эътиқод қилиш ёки 
ҳеч қандай динга эътиқод 
қилмасликдан 
иборат 
кафолатланган 
конституциявий ҳуқуқи. 
Diniy sekta 
Religious sect 
Религиозная секта Маълум бир диндаги 
расмий 
ақидаларга 
зид 
равишда ажралиб чиққан 
ёки мавжуд динлар ва 
конфессияларга 
умуман 
алоқаси бўлмаган ҳолда дин 
байроғи остида фаолият 
кўрсатадиган гуруҳ. 
Missionerlik 
Missionary 
Миссионерcтва 
Бир динга эътиқод қилувчи 
халқлар орасида бошқа бир 
динни тарғиб қилиш билан 
боғлиқ назарий қарашлар ва 
амалий 
хатти-ҳаракатлар 
мажмуи. 
Pyatidesyatniklar 
Pentecostals 
Пятидесятники 
Протестантликдаги энг 
йирик йўналишлардан бири. 
Ўзларини Исо вафотидан 50 
кун ўтгач Муқаддас Руҳ 
инъомига эга бўлиб, турли 
нотаниш тилларда гапира 
бошлаган ҳаворийларнинг 
издошлари, 
деб 
ҳисоблаганлари учун шу 
номни қабул қилганлар. 
Monofizitlar 
Monophysites 
Монофизиты 
(Юнонча — «якка, ягона», 
«табиат») руҳоний Евтихий 
томонидан асос солинган 
христианликдаги 
илк 
йўналишлардан бири бўлиб, 
милодий V асрларда пайдо 
бўлган. Исо Масиҳ худо ва 
инсон 
табиатида 
пайдо 
бўлган 
бўлса-да, 
кейинчалик унинг фақат 
худолик табиати сақланиб 

---

қолган деган ғояни олға 
сурган. 
Ушбу 
йўналиш 
вакиллари 
451 
йилда 
Халкидонияда бўлиб ўтган 
Бутунжаҳон 
соборида 
куфрда айбланишган.