Samarqand davlat universiteti sh. Q. Yuldashev, D. Q. Usmanova, L. N. Xalikova

B2C modeli
(Business-to 
- 
Consumer, 
Biznesdan 
- 
Iste'molchiga)
B2C - bu o'z mahsulotlarini boshqa korxonalarga emas, balki 
oxirgi iste'molchiga sotadigan klassik biznes. Aynan mana shunday ish 
sxemasi butun dunyoda eng ommaviy hisoblanadi. B2C an’anaviy 
do'kon 
bo'lib, u 
erda odamlar o'z 
ehtiyojlari 
uchun mahsulot 
sotib oladilar . B2C - bu oxirgi iste'molchiga sotish . 
B2C - iste'molchi uchun biznes, bugungi kunda elektron tijoratning 
eng mashhur shakli. Bunday holda, faoliyat oxirgi iste'molchiga 
to'g'ridan-to'g'ri sotishga qaratilgan. 
B2C- sotuv – bu tijorat korxonaning chakana savdo biznesining 
faoliyatini tasvirlash uchun ishlatiladigan atama. Bunday kompaniyalar 
boshqa kompaniyalar uchun emas, balki ommaviy xaridor uchun 
mo'ljallangan maxsus texnologiyalardan foydalanadilar. 
Iste'molchi bilan o'zaro munosabatlarning bunday tizimi 
quyidagicha tavsiflanadi: 

jismoniy shaxslar o'z ehtiyojlari uchun mahsulot sotib oladilar; 

iste'molchi mutaxassis emas; 

sotib olish ko'pincha hissiy holatda bo'ladi; 

qisqa savdo aylanishi; 

o'xshash echimlar va marketing shablonlaridan foydalanish; 

ommaviy savdo. 
B2C dunyoning istalgan burchagidagi iste'molchilarga tovarlar va 
xizmatlarni 
etkazib 
berishni 
osonlashtiradigan 
yangi 
savdo 
texnologiyasini yaratmoqda. B2C modelining afzaligidan biri savdo 
qilishda vositachilar minimal soni. Vositachilarni yo'q qilish joylarda 

---

65 
raqobatbardosh narxlarni belgilash va ularning oshishiga imkon beradi 
(vositachilarning foizi bundan mustasno), bu esa yuqori daromadga olib 
keladi. 
Iste'molchilar uchun sotib olishda asosiy sabab assortimentdir. Bu 
qanchalik keng bo'lsa, savdo shunchalik samaraliroq (misol sifatida, 
mijoz hayoti uchun zarur bo'lgan hamma narsani sotib olishi mumkin 
bo'lgan gipermarket). 
Bundan tashqari, ulush ommaviy savdoga, ya'ni ko'p sonli 
bitimlarga qo'yiladi. Supermarketda kuniga minglab va o'n minglab 
savdo-sotiq amalga oshiriladi. B2C bozorning ehtiyojlariga e'tibor 
qaratib, oqim ustida ishlaydi, shuning uchun ba'zi noyob va qimmat 
mahsulotlar kamdan kam sotiladi . 
Klassik B2C sotish texnikasi B2B-dan juda farq qiladi (2.4.1., 
2.4.2-jadvallar).