Review of law sciences 7

Юридик фанлар ахборотномаси Вестник юридических наук
/
/ Review of law sciences
65
Суд тарафлар томонидан та
,
қдим қилинган келишув битими ва унинг бандларини
ўрганиб, қуйидаги асосларга кўра келишув битимини тасдиқлашни рад қилишни лозим
топган.
Тарафлар ўртасида
йил
августда тузилган келишув битимига кўра
2015
5
қарздорлар
тўловни келишув битимида келтирилган график асосида амалга ошириши, агар ушбу талабга
риоя этилмаса банк гаровдаги мол
,
-мулкларга қаратиш юзасидан ижро ҳужжати сўраб судга
ариза билан мурожаат қилишга ҳақли эканлигиги белгиланган.
Ишдаги ҳужжатлардан аниқланишича мазкур суд
,
ҳужжати юзасидан чиқарилган ижро
ҳужжати асосида Янгийўл туман суд ижрочилари томонидан мажбурий ижро ҳаракатлари
олиб борилиб гаровдаги техника воситалари
Реал аукцион
МЧЖ аукцион ташкилоти
,
“
”
томонидан савдога чиқарилган ва
йил
августдаги аукцион савдосида ушбу мол
2015
21
-
мулклар сотилган [9].
Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг
йил
декабрдаги
2009
18
“Келишув битимини тасдиқлашда Ўзбекистон Республикаси хўжалик процессуал кодекси
нормаларининг қўлланиши ҳақида ги
”
№204-сонли қарорининг 11-бандига мувофиқ келишув
битимининг шартлари аниқ, равшан баён қилиниши ва унинг ижро этилишида келишув
битимининг мазмуни бўйича ҳар хил талқин қилинишига ва келгусида низоларнинг келиб
чиқишига йўл қўймайдиган бўлиши келишув битими тарафларнинг бир
,
-бири олдидаги
ўзаро мажбуриятларининг шартлари
ми
,
қдори ва бажариш муддатлари тў ғрисидаги
маълумотларни ўз ичига олиши лозимлиги ҳақида тушунтириш берилган Биро
.
қ тарафлар
ўртасида тузилган келишув битими юқоридаги талабларга жавоб бермайди бундан таш
,
қари
келишув битимида назарда тутилган гаров мол-мулклари аукцион савдосида реализация
қилинган бўлиб мазкур келишув битимининг тасди
,
қланиши гаров мулкининг
,
ҳозирги
эгасининг манфаатларига таъсир қилади Шу боисдан суд келишув битимини тасди
.
қлашни
рад этганлиги мақсадга мувофиқ.
Бундан келиб чиқадики ю
,
қоридагилардан ташқари ҳолатларда тарафлар томонидан
,
иқтисодий судга тақдим қилинган келишув битими лойиҳасининг шартларини ўзгартириш
ёки айрим шартларни чиқариб ташлаш ёки қўшишни суд таклиф қилишга ҳақли эмас Биро
.
қ
шунга ҳам эътибор қаратиш лозимки келиш
,
ув битимининг предметида кўчар мулк ёки
кўчмас мулк ёки бошқа моддий ёки номоддий объект бўлган ҳолларда уларга нисбатан
,
ҳуқуқ кимга тегишлилигини суд текшириши шарт Бундай
.
ҳолларда келишув битими
,
предмети учинчи шахсларнинг ҳуқуқларига бевосита таъсир қилиши мумкин.
Келишув битимини тузишда яна бир ҳолатга эътибор қаратиш лозимки келишув
,
битимини тасдиқлаш ва иш юритишни тугатиш тўғрисидаги суд ҳужжати устидан ХПКда
белгиланган умумий тартибда шикоят берилиши протест келтирилиши мумкин Ушбу
(
)
.
шикоят (протест
суд
)
ҳужжати юзасидан бўлиб
келишув битими юзасидан берилган
,
ҳисобланмайди.
Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг
йил
декабрдаги
2009
18
“Келишув битимини тасдиқлашда Ўзбекистон Республикаси Хўжалик процессуал кодекси
нормаларининг қўлланилиши ҳақида ги
”
204-сон қарорининг 19-бандига Олий хўжалик суди
Пленумининг
йил
июндаги
2016
17
299-сонли қарори билан қўшимча киритилган Унга кўра
.
агар келишув битимининг тарафи келишув битими суд томонидан тасди
,
қлангандан сўнг
келишув битими шартларини қайта кўриб чиқишга ва
ёки
келишув битимини ижро
(
)
этишдан бош тортишга қаратилган даъво билан мурожаат қилса суд ХПК
,
60-моддасининг
иккинчи қисмини қўллаб бундай талабларни
,
қаноатлантиришни рад этиши лозим.
Агар суд томонидан тасдиқланган келишув битимини тарафлар ўзаро бекор қилиб ёки
унинг шартларини ўзгартириб судга янги та
,
ҳрирдаги келишув битимини тасдиқлаш учун
тақдим этса суд бундай аризани
,
қаноатлантиришни рад этиш ҳақида ажрим чиқаради ва
бундай ажрим устидан шикоят қилинмайди протест
(
келтирилмайди) (19-банд).
Фикримизча
бу ўринда суд томонидан келишув битими тасди
,
қлангандан сўнг,
келишув битими шартлари турли сабабларга кўра тарафларнинг келишуви асосида
ўзгартирилиши эҳтимоли доим сақланиб қолади Чунки битим бу аввало фу
.
,
,
,
қаролик ҳуқуқ
ва бурчларини вужудга келтириш ўзгартириш ва бекор
,
қилишга доир ҳаракат сифатида

---

Юридик фанлар ахборотномаси Вестник юридических наук
/
/ Review of law sciences
66
тарафларнинг эрк-иродасига бевосита боғлиқ. Ушбу эрк -иродани амалга оширишга доир
чеклов бу битимни тузиш ўзгартириш ва бекор
,
қилишга имкон бермайди Демак моддий
.
,
ҳуқуқда белгиланган норма процессуал
,
ҳуқуқда чекланиши мақсадга мувофиқ эмас.
Ўзбекистон
Республикасининг
амалдаги
қонунчилиги
айни
,
қса
тадбиркорлик
,
фаолияти субъектларининг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишга жиддий
эътибор қаратиб келмоқда Шу бои
.
сдан ҳакамлик судларининг низоларни ҳал қилиши билан
боғлиқ қонунчилигига муайян янги қоидалар киритилди медиация институти
,
ҳам низоларни
ҳал қилишнинг муқобил варианти сифатида эътироф этилмоқда [10].
Д Акрамова ярашув таомилларини ўрганар экан и
.
,
қтисодий низолар бўйича ярашув
таомилларини судгача судга мурожаат
,
қилингандан сўнг амалга ошириладиган ҳамда суд
ҳужжатини ижро
этиш
босқичида ярашув таомилларига эътибор қаратади
Унинг
.
таъкидлашича А
,
ҚШ ва Англияда 85-95 %
.
низолар ярашув билан тугалланади Ривожланган
мамлакатлар тажрибасида ярашув суд иш юритуви пайтида ҳам кенг қўлланилади [11].
Бу ўринда мамлакатимиз ҳуқуқни қўллаш ва суд амалиётида келишув битимини
тузишнинг кенг оммалашмаётганлиги кўзга ташланмоқда Жумладан
йил давомида
.
, 2016
иқтисодий судлар томонидан жами
та иш кўрилган бўлса шундан
таси келишув
336033
,
566
битими билан якунланган Ушбу кўрчаткич умумий и
.
қтисодий ишлар сонининг бор-йўғи
0,16 % ташкил қилади Бунда аксарият
.
ҳолларда иқтисодий низоларни кўришда келишув
битимини тузишни таклиф қилмаслиги ҳам муайян даражада таъсир кўрсатади.
Бундан келиб чиқадики
ярашув таомиллари
,
ҳар қандай иқтисодий низони ҳал
қилишнинг тарафлар учун самарали бўлган механизми сифатида кенг қўлланилади Ушбу
.
ҳолат гарчи тарафларнинг турли мақсадлари ва манфаатларини амалга оширишга қаратилган
бўлса-да асосийси тарафларнинг
,
ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини таъминлашга хизмат
қилади Ярашув таомиллари келгусида и
.
қтисодий муносабатларни давом эттириш ҳамда
бошқа мотивлар асосида келишувга эришиш имконини беради
яъни даъвогар
,
ҳамда
жавобгар бир-бирларига
нисбатан я
“
қин ва барқарор муносабатни сақлаб қолишга
интилишади”.