Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №20 (том 5)

Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Agrokimyo J.Sattorov Cholpon nomidagi nashiryot-matba ijodiy uyi Toshkent-
2011. 
2. Agrokimyo J.Sattorov Toshkent-2018. 
3. Tuproqlarni agrokimyoviy xaritalash va o’g’itlardan differentsial foydalanish 
Termiz-2004. 
4. http:/library.ziyo.uz 
5. https://regimos.ru 

---

687 
ФИО автора:
Sarbarov Otabek Alijon o’g’li
TDTU. Qurilish fakulteti Temir yo’llar qurilishi yo’l va yo’l xo’jaligi 
ФИО научного руководителя: 
Abdujabbarov A. (T.f.n., dotsent) 
Название публикации:
«TUPROQ QATLAMINING DEFORMATSIYASI» 
Annatatsiya: 
Mazkur maqola Temir yo’l qurilishi va ta’mirlashda yo’lning tashqi 
ta’sir natijasida deformatsiyalanishi haqida ma'lumotlar keltirilgan.
 
Kalit so'zlar: 
Ballast koritasi, shpal, relsli iplari, deformatsiya, gil tuproqlar, ballast, 
karst bo'shliqlari.
 
 
Kirish:
Tuproq qatlamining deformatsiyasi quyidagi hollarda yuzaga keladi: u 
ko'tarilgan tuproqlarning yuk tashish hajmi etarli bo'lmasa; yo'lning yuqori 
strukturasining harakatlanish tarkibidan yuklarga mos kelmasligi; tuproq qatlamining 
tuproqlarini iqlim va muhandislik-geologik omillarning (ko'chkilar, sellar, suv 
toshqinlari) salbiy ta'siridan himoya qilmasa. Sirt va er osti suvlarini olib tashlash 
ta'minlanmasa, tuproq qatlamining past sifatli tarkibi, himoya va mustahkamlovchi 
qurilmalarning kichik zararlari vaqtincha bartaraf etilmasa, tuproqlarning yuk tashish 
hajmini kamaytirish sabablari bartaraf etilmasa va boshqa buzilishlar poezdlar harakati 
xavfsizligiga tahdid soluvchi xavfli deformatsiyalarga kichik zarar etkazilishiga olib 
keladi. 
Tuproq qatlamining deformatsiyasi-tuproq qatlamining shakli yoki o'lchamlari yoki 
uning qismlari o'zgarishi, temir yo'llarning ishlash xususiyatlarini kamaytiradi, ular 
tashqi ta'sirning natijasidir: yuklarni, namlik o'zgarishlarini va boshqalarni; tuproq 
qatlamining nuqsonlari, tuproq kuchining kamligi; yo'lning yuqori strukturasining zaif 
tuzilishi.