A. N. Samadov, O. S. Jumanov

 
Q i s q a   x u l o s a l a r  
To‗qimachilik  tolalari  deb,  chegaralangan  uzunlikdagi,  ingichka 
to„qimachilik buyumlari ishlab chiqarish uchun yaroqli bo„lgan egiluvchan 
jismga aytiladi. 
Paxta  tolasi  quyidagi  xususiyatlari  bilan  tavsiflanadi:  uzilishdagi 
mustahkamligi,  uzilish  kuchlanishi,  cho„ziluvchanligi.  gigroskopikligi, 
yuqori haroratga chidamliligi, kimyoviy va biologik barqarorligi. Bu sifat 
ko„rsatkichlari 
paxtadan 
tayyorlangan 
buyumlarning 
iste‟mol 
xususiyatlariga har xil ta‟sir etadi. 
Jun har xil hayvonlar jun qoplamidan olingan toladir. Uning asosiy 
qismi  (97-98%)  qo„ylardan,  kamrog„i  (2%gacha)  echkilardan  olinadi. 
Kimyoviy tarkibi bo„yicha oqsilli tolalarga kiradi. Shuning uchun asosini 
keratin  oqsili  (90%)  tashkli  etadi.  Keratinning  mikromolekulalarida 
ko„ndalang  bog„lamlarning  mavjudligi  jun  tolalarini  yuqori  darajada 
elastikligi  bilan  tavsiflanadi.  Peptid  bog„lamlarining  mavjudligi  esa 
kislotalar  ta‟siriga  yuqori  darajada  barqaror  va  ishqorlar  ta‟siriga 
chidamsizligini belgilab beradi.