J. Ataniyazov, E. Alimardonov, F. Hamidova xalqaro moliya bozori tahlili toshkent-2019

9.3. Aktivlar sekyuritizatsiyasi jarayonida ishtirokchilar o‘rtasida yuzaga 
keladigan munosabatlar 

---

149 
Aktivlar sekyuritizatsiyasi jarayonida ishtirokchilar o‘rtasida yuzaga keladigan 
munosabatlarni asosan quyidagi besh guruhga bo‘lish mumkin: 
-
originator va MMT o‘rtasidagi munosabatlar. Bunda sekyuritizatsiya uchun 
mo‘ljallagan aktivlarni originator balansidan ajratish va MMTga sotish. Shuningdek, 
originator va MMT o‘rtasida originatorning servis xizmatlari agenti sifatida faoliyat 
yuritishi bo‘yicha “topshiriq shartnomasi” tuziladi. Bunda servis xizmatlari agenti 
vazifasini boshqaruvchi agentlar ham bajarishi mumkinligi ko‘rsatilishi lozim. Bu kabi 
munosabatlarning sodir bo‘lishi “sotmoq” tushunchasini iqtisodiy jihatdan qaraganda 
uning bir ma’nosi “mulk huquqining boshqa shaxsga o‘tishi” ekanligi bilan bog‘liqligini 
ko‘rsatadi; 
-
MMT va investorlar o‘rtasidagi munosabatlar. Investorlar daromadligi va 
reytinggi yuqori bo‘lgan qimmatli qog‘ozlarga ega bo‘lishni xohlaydilar. Bunday 
xususiyat aktivlar sekyuritizatsiyasiga asoslangan qimmatli qog‘ozlarda namoyon 
bo‘ladi. Qimmatli qog‘ozlarni aktivlar bilan ta’minotiga bir emas, balki bir nechta 
tashkilotlar mas’ul bo‘ladilar (
2-rasm
dagi ikkinchi guruh tashkilotlar bunga misol 
bo‘ladi); 
 
2-rasm. Aktivlar sekyuritizatsiyasi jarayoni va undagi ishtirokchilar guruhi
19
 
19
Тадқиқот натижаларига асосланиб, муаллифлар томонидан шакллантирилган 
Birinchi guruh tashkilotlar 
Ikkinchi guruh tashkilotlar 
Uchinchi guruh tashkilotlar 
Reyting 
agentliklari 
Sug‘urta 
tashkilotlari 
Qarzdorlar 
Hosila moliyaviy 
vositalar bozori