O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

/
Tunip-Shimoliy Suriyadagi shahar
2. Manaxperiya-Tutmos 111 ismining ( “M enxeperra“) Bobil tilida buzilgan
94

---

ко 'rinishi Ammativush- mitanni (xurrit) so 'z i. Ко 'rinishidan и “sening bobong”
degun ma 'noni bildiradi.
J. Aki-Teshup-Tunip shahzodasi
4. Misr podshosi-A menxotep III.
5. Podsho-ko 'rinishidan Ammenxotep IV-(Fxnaton)
6 Aziru-Oront daryosidan g'arb tomonda joylashgan Ammurru davlati
hokimi.
7. I ’lar-tunip aholisi demoqchi?
8. Uni-Misr podshosi demoqchi.
9. Xoja-Misrga qaram hududda.
10. Qo
 7- " 
Yordamga hech qanday umid yo ‘q " ma ’nosida.
S h ash xim i sh a h a r h ok im i A b d im u lk n in g M isr fir ’a vn iga xati
Podshoga, m en in g x o ja m g a , a y t - A b d i m u l k , S h a sh x im i shahridan 
odam , sening quling. Yetti rnarta va yetti m arta podsh o n in g , m e n in g
x o jam n in g oyoqiariga y iq ilam an .
Q o ‘shin uchun (h a m m a s in i) ta rtibga keltirish uchun sen y o z g a n
eding. Va m ana m en ja n g c h ila rim va j a n g aravalarim bilan pod sh o , 
m ening xojam q o ‘shini oldida, u qayerga borsa, (bo rish g a tay y o rm an ).
Q u d d u s hokim i A b d ix ib a n in g M isr firavni E x n a to n g a xati
Podshoga, m e n in g x o ja m g a ayt - A b d ix ib a s h u n d a y deydi: sening 
quling. Yetti marta va yetti m arta m en in g xojam p o d s h o n in g h a r ikkala 
o y o g ‘iga yiqilam an.
Q a n d a y d ir seh rg arlar p o d sh o g a , m en in g xo ja m g a m eni t o ‘g ‘rim da 
xab ar berdilar, po d sh o m e n in g xojam oldida, m en g a tu h m a t qildilar: 
“A b d ix ib a p o d shodan o ‘z x o jasid an ajralib ketdi” ? Q ara, bu o 'r i n g a
otam va onam o 'tq a z m a g a n . P o d sh o n in g qudratli kuchi (?) meni 
otam ni uyiga olib kirdi! N i m a uchun, m en p o d sh o g a qarshi, x o ja m g a
qarshi jin o y a t q ila m a n ? Pod sh o , m en in g x o ja m toki hay o t ek an . m en 
podshoning, x ojam [ning] n o ib ig a aytam an: “ Siz nim a uchun x a b i r u l n i
yaxshi k o ‘rasiz va o q s o q o lla rn i2 y o m o n k o ‘rasiz?” Ifaqiqatan ular 
m en g a podsho, xojam q arsh isid a tu h m a t qildilar.
U la r haqiqatan p o dsho, x o ja m g a meni yom o n lad ilar, m e n s h u n ­
day deym an: “ P o d sh o n in g , x o ja m n in g m am lakati halok boM nioqda” . 
Ha podsho, xojam bilsin, pod sh o , meni xojam q o ‘riqchi q o 'y g a n i d a n
95

---

keyin, E y e n x a m u uni, b u t u n . . . M i s r . . .
p o dshoni, x o ja m n i bosib 
oidilar. QoMiqchi y o ‘q, p o d sh o o ‘z m a m la k a tig a g ‘a m x o ‘rlik qilsin. 
P o d s h o n in g , x o ja m n in g b archa m am la[katlari] ajralib ketdilar. llim ilk u 1 
p o d sh o n in g barch a m a m lak atin i halok qildi. Va podsho, egam o ‘z 
m a m la k a ti t o ‘g ‘risida g ‘a m x o ‘rlik qilsin.
M en o ‘z im g a aytam an: “ M en podshoga, i x o ja m g a b orar edim va 
podsho, x o ja m n i k o ‘rar e d im ” . Biroq d u sh m a n la rim kuchli va p o d ­
shoga, x o ja m g a bora o lm a y m a n . M ayli p o d sh o g a q o ‘riqchi yubo- 
rish t o ‘g ‘ri k o ‘rinsin va m en borar edim va podshoga, x o ja m g a na- 
zar tash lar edim . Hozircha, p o dsho, xojam hayot ekan, hozircha 
no[iblikJ m avjud boMar ekan, m en aytam an: p o d sh o n in g m am lakati 
halok boMmoqda, lekin siz m eni eshitm aysiz. B archa o q s o q o lla r halok 
boMmoqda. P o d sh o d a , x o ja m d a endi oqso q o llar y o ‘q. P o d sh o o ‘z 
nazarini q o ‘sh in g a y o ‘naltirsin va p o d sh o n in g , x o ja m n in g q o ‘shinlari 
y u rish g a chiqsin. P o d sh o d a m a m la k a t qolm adi. X ab iru p o d sh o n in g
barcha m a m lak atin i talam o q d a. A g a r bu yil q o ‘shin boMsa, p odshoning, 
x o ja m n in g b a rc h a m a m la k a ti butun boMadi. A g a r q o ‘shin boMmasa, 
(shunda) p o d sh o n in g , x o ja m n in g m am lak ati ha[lok] boMadi. Pod[sho] 
ning, x o ja m n in g koti[bi]ga, sen in g q u lin g A b d ix ab a aytadi: M en in g
ochiq s o ‘zlarim ni p o d sh o g a, x o ja m g a yetkaz: “ P o d shoning, x o ja m n in g
[b ajrch a m am lak atlari halok boM m o q d a ” .