|
Fra at -Midiya podshosi.
Древный Восток Книга для чтения
А/.
1958. 124 стр
Tayandi ihoralar: Dunyoning to'rt lomoni podshosi, Xett, Turkiya, A dad,
annallar, Osuriya, Bobil, Elam, Sinaxxerib, Ashshur, Xumhon, Akkad, Shumei:
Kush, Taxarka, Nineviya, Me tides.
“ N in e v iy a n in g halok ati t o ‘g ‘risida x r o n ik a ” dan
Qudratli
O su riy a davlati halokati t o ‘g ‘risida bu m anba m uhim
m a ’lum otlar beradi. M a n b a d a o ‘sha dav rd a Old O s iy o d a eng katta
shaharlardan biri O s u riy a poytaxti N i n e v iy a qulashi bayon qilinadi.
Bobil va M id iy a n in g ittifoqda O su riy a g a qarshi j a n g harakatlari
t o ‘g ‘risida m a ’lum ot beriladi.
°
1
N abopalasar ning
10-yilida, ayor2 oyida, u (Nabopalasar) A kkad
q o 'shinini chaqirdi va Frot qirg‘oqlariga yurdi. Suxilar va xin danaylar3
ular bilan j a n g g a kirishmadilar, lekin o ‘z o'lponlarini keltirdilar.
A b oyida O su riy a q o ‘shinlari Kablini shahrida turibdi va N a b o
p alasar ularga qarshi k o ‘tarildi va A b o y in in g o ‘n ikkinchi kun id a
O su riy a q o ‘shini b ilan j a n g qildi deb x a b a r berdilar. O suriya qo 'sh in lari
c hekindilar va u ulardan katta o ‘lja olib, o suriyaliklarga kuchli zarb a
berdi. O s u riy a lik la rg a y o r d a m g a kelgan m a n n a lik la r va O suriya
zodag o n lari asir olindi. 0 ‘sha k u n d ay o q N a b u p a la s a r Kablini shahrini
bosib oldi.
A b oyida A k k a d podshosi M ane, Saxir, Balix shaharlariga q a r
shi o ‘z q o ‘shinini y u b o rd i; ularni u yerni o ‘lja oldilar, k o 'p la rn i asir
qildilar, ularn in g m a ’b udlarini olib ketdilar.
Ulul oy id a A k k a d podshosi q o ‘shini bilan orqaga qaytdi, lekin
y o ‘l-yoMakay u B o b ilg a X in d a n u shahri aholisi va unin g m a ’budlarini
olib ketdi.
77
Tishrit oy id a M isr va O su riy a q o 's h in la ri A k k ad podshosi orqa-
sidan у urdi lar va Kablini sh ah arig ach a yetib bordilar, lekin A kkad
podshosini uchratm adilar. U larn in g orqasidan u ning o 'z i shoshildi.
A d d a r oy id a O suriya q o 's h in i va A k k ad q o 's h in i A rrapxa shahri
yo n id ag i M adani shahrida o ‘zaro ja n g q ildilar va O su riy a q o 'sh in i
A k k a d q o 's h in i oldida chekindi. U lar osuriyaliklarga kuchli zarba
b erdilar va ularni Z ab d ary o sig a uloqtirib tashladilar. U larning e shak va
otlarini tortib oldilar va ulardan katta o 'lja bosib oldi lar. B osib olingan
k o ‘p sonli vuklarni ular o 'z la ri bilan D ajla daryosi orqali olib o 'tib ,
B obilga olib keldilar.
N a b o p a la s a rn in g 1 l-yilida, A kkad podshosi o ' z q o 's h in in i chaqirdi
va Dajla daryosi q irg 'o q la rig a vurdi. A yyor oy id a u A s h s h u r shahri
q arshisiga j o y l a s h d i . Sivan oy in in g [...] k unida u shaharga qarshi j a n g
qildi, lekin shaharni bosib olm adi. O suriya podshosi o ' z q o 's h in in i
chaqirdi va A k k ad podshosi A sh sh u rd an siqib chiqarildi. O suriya
shahri Takritaingacha u Dajla q irg 'o q lari b o 'y l a b ularning orqasidan
yurdi. A k k a d podshosi o ' z q o 's h in in i Takritain q a l ’asiga kiritdi.
O su riy a podshosi A k k a d podshosi q o 's h in l a rig a qarshi o ' z q o 's h in i
bilan tashlandi, ular Takritain q a l’asiga q am a lg a n edilar. O 'n kun
ularga qarshi j a n g qildi. Lekin shaharni ola bilm adi. Q a l 'a g a qam alg an
A k k a d podshosi q o 's h in i O su riy a g a katta zarb a berdi. O su riy a podshosi
q o 's h in i bilan chekindi va o ' z m a m lak atig a qaytdi.
A ra x sa m a oyida m id iy aiik lar A rra p x a g a tom on tushdilar va
sh ah arg a qarshi ja n g qildilar.
(N abopalasarning) 12-vilida Ab oyida m id iy alilarN in ev iy a shahriga
qarsh i[tu rg an larid a],u (K iak sar) shoshildi v a N in e v iy a v ilo y a tid a g iT a rb iz
shahrini bosib oldi. [Keyin] u Dajla qirg'o qlariga tushdi va A shshurga
tashlanib shaharga qarshi j a n g qildi; shaharni u vayron qildi, jalil bilan
uning ulug' odamlariga qarshi q irg'in uyushtirdi, u yerda o 'lja oldi va uni
asir oldi. M idiyaliklarga [yordam ga] kelgan, A kkad podshosi va qo'shini
j a n g g a ulgura olmadilar, sh ah ar [olingan edi].
[A kkad] podshosi va K iak sar shaharda bir-birovlarini k o 'rd ila r
va o 'z a r o tinchlik, d o 's tlik ahdini tuzdilar. [Keyin] K iaksar q o 's h in i
bilan o ' z m am lak atig a qaytdi, A k k ad podshosi ham q o 's h in i bilan o ' z
m am la k a tig a qaytdi.
78
(N a b o p a la s a rn in g ) [13-yili]da, [lyyarj oy id a su x iy lar A kkad pod-
shosiga [qarshi] q o ' z g ' o l o n k o 'ta rd ila r va d u sh m a n lik harakatini
qildilar. [A k k a d podshosi] o ' z q o ‘shinini chaqirdi va S uxu m am lak atig a
bordi. Sivan o y in in g 4 -k u n id a u Frot o 'rta s id a g i Raxi-Ilu, shaharlarga
qarshi ja n g uyushtirdi va o ‘sha kun shaharlarni o l d i ...A n n a t a shahriga
qarshi u sharq to m o n d a n qam al qurollarini ta s h la d i... D ev o rg a qam al
qurollarni siljitib, u sh ah arg a qarshi j a n g uyushtirdi, lekin shaharni
o lm a d i... O su riy a po d sh o si o ‘z q o ‘shini bilan tushdi, A k k a d podshosi
esa o ‘z q o ‘shini bilan burildi [o 'z m am la k a tig a qaytdij.
(N a b o p a la s a r)n in g [14-yilida] A k k ad podshosi o ' z q o 'sh in in i
chaqirdi, u m m a n m a n la r (m idiyaIiklar) podshosi esa A k k a d podshosiga
peshvoz [chiqdi]. [ S h a h a rd a ... ular] bir-birlari bilan [uchrashdilar],
A kkad podshosi [ o 'z q o ‘shini bilan] va K iak sar [o ‘z q o 's h in i bilan]
kechib o ‘tdilar va D ajla daryosi q irg ‘o q la r i_b o 'y l a b N in e v iy a g a
qarshi y u rd ila r...
Sivan oyidan A b o y ig ach a uchta j a n g [ bo 'lib o ‘td i] ... A b oyida,
|k u n i d a ... ular N in e v iy a shahrini bosib oldilar] va [b u y u k odam lar]
ga katta [zarba] berdilar. 0 ‘sha k u ndayoq S in-shar-ishkun O suriya
p o d sh o si... sh a h a rd a sanogMga yetib boMmaydigan k o 'p sonli asirlar,
oldi, shaharni v a y ro n a g a va x a ro b a la rg a... (aylantirdilar) Osuriya
[q o ‘shinIari] po d sh o oldida qochdilar, A k k ad podshosi q o ‘shinlari ular-
ni [ta 'q ib qildi]. Ulul o y in in g 2 0 -k u n id a K iaksar o ' z q o 's h in i bilan
o ‘z m a m la k a tig a qaytdi. U ndan keyin A kkad p o d s h o s i... N asib in
shahrigacha bordi. 0 ‘lja a s irla r v a q u lla rn i [ ...d a n ] va R usani m am lakati
N in e v iy a g a A k k a d p o d sh o sig a keltirdilar.
(N a b u p a la s a r)n in g 16-yilida lyyar oyida, A k k a d podshosi o 'z
q o 's h in larin i chaqirdi va O su riy a g a yurdi. [Iyyar oyi] dan A raxsana
oyigacha u O su riy a b o ‘y ic h a g ‘olibona yurdi. A ra x s a n a oy id a A kkad
p odshosiga y o rd a m g a U m m a m a la r k e ld ila r...,u la rn in g q o 'sh in lari
o ‘zaro aralash d ilar va O su riy a taxtiga o 'tirg a n A sh sh u rb a llit [orqasidan]
Xarran shahriga yurdilar. D u sh m a n oldidagi q o ‘rquv A shshurballitni
va [unga y o rd a m g a ] kelgan M isr q o 's h in in i taslim qildi. U lar shaharni
qoldirdilar va [Frotni] kech ib o ‘tdilar. A kkad podshosi X arran shahrini
b o 'y su n d ird i va (bu shahar)ni oldi. S a n o g ‘iga yetib boM maydigan k o ‘p
sonli asirlarni oldi. A d d a r o y id a A k k a d p o d s h o s i... o ' z m am la k a tig a
79
qaytdi, A k k ad
p o d s h o s ig a y o rd a m g a
kelgan
U m m a m a la r [o 'z
m am la k a tig a qaytdilarj.
Do'stlaringiz bilan baham: |
