|
To 'fon to 'g 'risidagi Mesfipotamiya afsonasi suv toshqini mum
kin bo'lgan
tabiiy sharoitlarda paydo bo'ldi. Daryolarning tosh
qini natijasida ко 'p dalalar suv ostida qoldi. Toshqinlcir о 'sha duvr
odam lari uchun butun dunvoni suv bosgandav tuyuldi. Afsona haqiqiy
suv toshqini bo ‘Igan j o y to ‘g ‘risida hikoya qiladi. Ikki d a iyo oralig
7
janubidagi Ur shahrini qazib ocligan ingliz arxeo/ogi Leonard Vul-
li suv toshqini h aqiqatda bo 'lgan jo y n i isbotlab berdi. U er.avv III
ming\>illik boshlaridagi podshoning hasham atli dafn lari ostida mada-
niy qoldiqlarsiz, so p o l parchalari bilan 2,5 metrdan 3,5 metrgacha
loyqa qatlam ini topdi. “Toza” qatlam “to 'fo n ” toshqini qoldiqlaridir.
Toshqin butun dunvoni suv bosishi emas, Janubiy M esopotam iyani suv
ostiga qoldirgan toshqin edi xolos. To ‘fan to ‘g 'risidagi afsona boshqa
xalqlarda ham, m isol uchun, Hindiston, va X itoyda ham mavjud.
1. Gilgamesh to ‘g'risidagi afsona - er. avv. II ming у illik
2. A k k a d -B o b il.
Хрестоматия no истории древнего мира. М., 1991. 63 стр
8. U t-n ap ish tim unga G ilg a m e sh g a x a b a r beradi:
9. “ M en G ilg a m e s h sirli s o 'z n i oc h a m a n
10. Va ilohlar sirini senga hikoya q ilam an
11. S h u rip p a k , shahrini qaysiki sen bilasan,
59
12. Frot q irg ‘o g 'i d a yetgan.
13. Bu sh a h a r qad im g i, yaqin u n g a ilohlar.
14. B u y u k ilohlarni ularni qalbini t o ‘fon qilish egalladi.
15-16. Ular otasi Anu, ular maslahatchisi qahramon Enlil kengashdilar,
17-18. U la rn in g chopari N in u rta 2 , ular m irobi Ennugi
19. islurli k o ‘zli Ea ular bilan birga t a ’zim qildi,
20. Lekin kulb ad a u ularning s o ‘zini aytdi:
21. Kulba, kulba, devor, devor!
22. Eshit, kulba! E sda tut devor!
23. Shurrip p ak lik , U bar-utu o ‘g ‘li,
24. U y-jo y n i y o ‘q qil, kenia qur.
25. M o ‘l-k o ‘lchilikni tark et, hayot t o ‘g ‘risida g ‘a m x o ‘rlik qil.
26. B o y lik d a n nafratlan, qalbingni qutqar,
27. O lz k e m a n g g a barcha tiriklarni ort.
28. Sen q u ra d ig a n o^sha kem a.
29. Tasviridan boMadi t o ‘rtburchakli,
30. K en g lig i uzunligi bilan teng boMadi,
31. O k e a n kabi uni to m bilan y o p ! ”
32. M en tu s h u n d im va h u k m d o rg a Eaga aytam an:
33. “0 ‘sha s o ‘zni hukm dor, sen m e n g a aytding,
34. M en h u rm a t qilishim kerak, ijro q ilam an s h u n d a y barchasini.
35. M e n sh ah arg a - x alq q a va keksalarga n im a deb j a v o b b e ra y ? ”
36. Ea o g ‘zini ochdi v a s o ‘zladi,
37. M e n g a seni q u lin g g a u aytadi:
38. “A sen ularga s h u n d a y nutq s o ‘zla:
39. “ M en b ilam an , Ellil m endan nafratlanadi,-
40. M e n sizn in g s h ah rin g izd a b o sh q a y a s h a m a y m a n ,
41. Ellil tu p r o g ‘idan o y o g ‘imni u z a m a n men.
42. O k e a n g a tu s h a m a n , h u k m d o r Eaga!
43. S izn in g u stin g iz d a n u, y o m g ‘irni m o ‘ l quyadi,
44. Q u sh la rn in g sirini, baliqlarning yash irin ish jo y in i bilasiz,
45. Yerda, h a m m a j o y d a boy xirm o n boMadi,
46. E rtalab j a l a q u y ad i, tunda
47. N o n y o m g ‘irini siz k o ‘rasiz har j o y d a ” ,
48. Z o ‘r g ‘a t o n g y o rish ish i bilanoq,
60
49. M e n in g c h aq iru v im bilan butun oMka y i g ‘ildi.
52. B archa erkaklarni m en chaq ird im b o ‘ysu n ish g a-
53. U ylarni buzdilar, t o ‘siqlarni y o ‘q qildilar.
B o la sm o la tashiydi,
54. K uchli savatlarda narsa olib boradi.
55. B esh k e c h a -k u n d u z d a asos qurdim :
80. U n in g m en nim ag a ega boMsam barchasini ortdim ,
8 1 . M e n d a boMgan b archa k u m u sh bilan toMdirdim.
82. M e n d a boMgan oltin bilan toMdirdim,
83. M e n d a boMgan barcha tirik zot bilan toMdirdim,
84. K e m a d a barch a oilam ni va urugMnini oldim ,
85.ChoM m ollari va hayvonlarni, barcha u stalam i oldim.
86. M e n g a S h a m a sh vaqtni belgiladi:
87. E rtalab j a l a q uydi, kechasi esa
87. N o n yomgMrini sen kechasi k o ‘rasan
8 8 . K e m a g a kir, unin g eshiklarini qatron qil!
89. B elgilangan v aq t kirdi:
90. Ertalab j a l a quydi, kechasi esa
90. N o n yomgMrini k o ‘rdim haqiqatda.
91. M e n ta b iatn in g y u z ig a qaradim -
92. O b -h a v o g a q arash q o ‘rqinchli edi.
9 3 . M e n k e m a g a kirdim , eshiklarini sm o la q ild im ...
96. T ong y o rish a boshlashi bilan,
9 7 . o s m o n asosidan qora bulut tu rd i...
106. N i m a y o r u g 1 boMsa-qorongMga aylandi.
107. B utun y e r yorildi, kosa kabi
108. B irinchi kun ja n u b i y sham ol quturdi,
109. TogMarni tez b o sib keldi
110. G o ‘yo k i urushday yerg a yetib
111. Biri boshqasini k o ‘rm aydi
112. Va o s m o n d a n odam larni k o ‘rib boMmaydi.
113. T o ‘fon ilohlari g ‘azablandilar,
114. K o 'tarild ilar, A n u 3 o sm o n ig a ketdilar
127. S h am o l kezadi olti kun, yetti kecha,
128. B o ‘ron to ‘fon bilan yerni qoplaydi.
61
129. Yettinchi kun kirishi bilan
129. B o 'r o n t o ‘fon bilan urushni to'x tatdilar.
130. G o 'y o q o ‘shin kabi j a n g qilganlar,
131. T inchlandi dengiz, jala t o ‘x ta d i- to ‘fon tugadi
133. M en d e n g izg a qarad im -so k in lik turdi.
134. B arch a insoniyat loyga aylandi!
135. Tom kabi yassi boMdi tekislik,
136. Men t i z c h o 'k d i m , o ‘tirdim v ay ig M a d im
137. Y uzim dan meni k o 'z yoslilari oqdi.
138. Ocliiq d e n g iz d a q irg 'o q n i qidira boshladim .
139. 0 ‘n ikkinchi jo y d a k o ‘tarildi orol
140. N itsir t o g ‘ida k em a t o ‘xtadi.
141. N itsir t o g ‘i kem ani ushladi, te b ra n ish g a q o ‘ym aydi.
142. Bir kun, ikki kun N its ir to g 'i kem an i ushladi, te branishga
q o 'y m a y d i
143. U ch kun, t o ‘rt kun N itsir t o g ‘i kem an i ushladi, c hayqalishga
q o ‘y m aydi.
144. T o ‘rt va besh kun N itsir t o g ‘ i kem an i ushladi, chayqalishga
q o ‘y m ay d i
145. Yettinchi kun kirganda
146. Kaptarni olib ch iq d im , q o ‘yib y u b o rd im men;
147. K a p ta r ketib, o rqaga qaytdi:
148. Joy t o p m a d i, qaytib uchib keldi.
149. Q a ld ir g ‘ochni olib chiqib q o 'y i b y u b o rd im
150. U ch ib ketib q ald irg ‘och o rq a g a qaytdi:
151. Joy to p m ad i, qaytib uch ib keldi.
152. Q a r g 'a n i olib chiqdim v a q o ‘y ib y u b o rd im men:
153. Q a r g ‘a uchib ketib, suv p asayganini k o ‘rdi,
154. Q a y tm a d i, q a g ‘illaydi, y e y d i va axlat tashlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
