O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

2-m avzu. Rim respublikasining qulashi. Rim im periyasi
l-§ . R espublikaning tushkunligi
P rovinsiyalarni taianishi
M ark Tulliy Sitseron. Gay Verresga qarshi nutq
M ark Tulliy Sitseron (er. avv. 106-43-yillar) ajoyib notiq, huquq-
shunos, er. avv. 66 y il pretor, er. avv. 65-yil konsul. Uning nutqlari,
xat lari, traktutlari Rim davlati vajam iyatining turli sohala'rini о ‘rganish
uchun, Rim respublikasining qulashi davrining fojiali voqealari
to'g'risida qim m atli m a ’lumotlar beradi. Sitseronning G ay Verresga
qarshi nutqi er. avv. 73-71 yillarda SitHiliyada n oibligi davrida, uning
provinsiyani boyish m aqsadida surbetlarcha talaganini fo sh qiladi.
Mark Tulliy Sitseron er.
avv. 
106-yilda Rimga yaqin Arpin shahrida
tug'iladi. Uning ota-onasi shahar fuqarosining badavlal suvoriylar
toifasiga mansub kishilar edi. Sitseron о 'z faoliyatini Sulla hukmronligi
yillarida (81 yil) hoshlavdi. U birinchi m arta Publiy Kvintsiy degan
oddiy bir dehqonning g 'a y ri qonuniy y o 'l bilan tortib olingan y e ri
to 'g 'risidagi da ’vo yuzasidcln hirnoyachi sifatida so ‘zga chiqib, ishning
m uvaffaqiyatli tugallanishiga erishadi.
Sitseron falsa fa hatnda notiqlik san 'atini chuqurroq о 'rganish
bahonasi bilan, Yunoniston safariga jo 'n a y d i va bu yerd a o'tkazilgcm
ikki villik sayohat davom ida Afina bilan tanishadi. Kichik Osiyoning
268

---

turli shaharlarida bo ia d i va nihoyat. bir qancha vaqt R odosda yashab,
mashhur faylasuflardan, u lu g' noliqlardau la lim oladi.