tashkil etish va isloxotlarni jadal l asht i ri shga qaratilgan m e ’yoriy-
uslubi y hujjatlar ishlab chiqildi.
Fan t exni ka t araqqiyoti sharoitida j am i y a t n i n g bar cha a ’zol ari ning
j u m l a d a n yoshl ar ni ng madan i y va t a ’limiy daraj asi ga b o ' l g a n talab
t o ’xt ovsi z o ' s i b b or mo qda.
Shu sababli, yoshl ar o 'z l a r i n i n g g ' o y a v iy -
axl oqi y sifatlari, saviyalari h am d a prof essi onal -kasbi y mahoratlari
bilan fan-t exni ka t araqqiyoti yutuqlarini j a m i y a t afzalliklari bilan
b o g' l i q b o ' la d i ga n davl at va j ami yat , ishlab chiqarish t o m o n i d a n ish-
chi -mut axassisl ar ga q o 'y i l g a n vazifalarni hal qi l ishga qodi r malakali
ishchi mut axassi sl ar t ayyorl aydigan tizim - « Ka dr l a r t ayyorl ash
milliy dasturi» talablari asosi da shakllantirilayotgan uzl uksi z t a ’ lim
tizimi doirasida kasb t a ’limiga al ohi da o ' r i n
berilishining samarasi
sifatida kasb- hunar kollejlari va a k ad e m i k litseylar t izimi yaratildi.
Bugungi kunda kasbi y peda gogi ka j a h o n mi q y os id a tan oli ngan
eng ilg’or usullar va y o' n a l i s h l a r bilan boyib b or moqd a . Ayni vaqt da
o ' z i n i n g keng t at big'ini kutayotgan, fanning b os h q a sohalari bilan
aloqador l ikda ishlab chiqilgan yangi kons eps i ya v a nazariyalar
rivojlantirilmoqda.
Ka sbi y t a ’lim uzoq da v r m o b a y n i d a har t o m o n l a m a rivojlangan
shaxsni tarbi yalashga yo'naltirildi, biroq. ushb u c hor a bitiruvchilar-
ning kasbiy mahora t ini ng shakllanish darajasini
pasayishi hi sobi ga
a ma l ga oshirildi. Bu holat kasbiy m ahor a t va layoqatni oshirish,
insonni ng butun umri d a v o mi d a o ' z bilimini t akomi ll ashti ri b borishi
h a m d a o ' z - o ' z i n i t arbiyalash ehtiyoj ini oshi ri shga x i z ma t qilmas
edi. Respubl i ka xal q t a ’limi ti zi mi da olib bori l ayot gan islohotlar
natijasida kasbiy t a ’limni samarali tashkil etish, ishchi kasblariga
maxs us t ayyorlash, t a' li m oluvchi shaxsi da kasbi y m a h o ra t
va layoqat
sifatlarini shakllantirish masal alari ga al ohi da e ’tibor ber il moqda.
Kasbiy m ahor a t deyi l ganda, bitiruvchining yuqori dar aj ada kasbiy
k o ' n i k m a va mal akalarni egallaganligi tushuniladi, u s haxs ni ng
m eh n at bozor ida egall ayotgan kasbi b o ' y i c h a r aqobat bardos hl i k
darajasi aks ettirishida n am o y on bo'ladi. Ka sbi y m a h o r a t ishchi
kuchl ar i ning yuqori darajadagi mosl ashuvchanl i gi ,
yangi l i klarni tez
13
o'zlashtii'ishi, yangi ishlab chiqarish sharoitlariga oz vaqt ichida o ' t a
olishi va faoliyat sohasini mustaqil tanlay olishi kabi sifatlar bilan
belgilanadi.
Ka sbi y mah ora t va layoqat s haxsni ng s hu nday sifatlaridirki, ular
b o' l aj a k mut axas si sni ng hayotiy h am d a m eh n a t muvvafaqqi yat la-
rini belgilab beradi. Must aqi l O' z b ek i s t o n R es publ ikasi da t a ’limni
ri vojlantirishning yangi bosqi chi da kasbi y p eda gogi ka fanining
asosiiy vazifasi j a h o n talablari d ar a ja s id a ya ngi la ni b bora yot ga n ishlab
chiqarish sharoitlariga mos las h a oladigan, iqtisodiyotimizni buyuk
davlat darajasiga ko ' t ar ad i g an
mutaxassi sl arni t ayyorlash, ushbu
j a r a y o n d a asosiy omil sifatida beril aydigan axbor otl ar hajmini e ’tirof
etish emas, balki ul arga nisbatan ijodiy y ond a s hu vn i shaklantirish
va mustaqil fikrlash kabi sifatlarini t arbi yalas hdan iboratdir. Shu
sababli bugungi kund a bar cha fan sohalari, j u ml ad a n , kasb t a ’limi
b o' y i c h a yangi o ' q u v darsliklari, q o ' U a n m a v a tavsiyalarni yaratish
m u h i m a h a mi ya t ga ega b o' l m oq da . Bu o ' r i n d a kasb t a ’limiga bo' l ga n
e ’t iborni ng ortib borayotganligini quyi dagi l ar bilan izohlash mumki n:
- t a ’lim islohotlari natijasida a ka de mi k litsey, k as b- hunar kol
lejlari va bos hqa turdagi o ' q u v muass as al ari ni ng
shakllantirilishi va
rivojlanishi;
- oliy o ' q u v yurtlarida kasb t a' l i mi ni o' qi ti li shni ng y o ' l g a q o '-
yilayotganligi, bu borada alohida fakultet va b o ' l i ml a rni ng tashkii
etilishi;
- k a s b i y ped a go gi ka ni ng boshqa fanlar bilan y a n a d a j i p s r o q b og ' -
lanib borishi. istiqbolda a ma l ga oshirilishi k o ' z d a tutilgan bilim
sohalari tut ashuvi da yangi konsepsi ya v a n a z ar i yal ami ng yuza ga
kelishi;
- kasbiy t a ’lim muassasalari ni ng ahol i ga t a ’lim xizmatlarini ko' r-
satish borasidagi faoliyat turlarining ortib borishi, o ' z bazasi da t ayyor
mah s ul o t ishlab chi qar i shni ng y o ' l g a qo' yi l i shi; mehnat ni tashkii
qi l ishning i l g' or shakllarini j or i y etishi va boshqalar.
Ul ar ni ng kasbiy peda go g ik a talabalar t a ’limi, tarbiyasi, o' qi shi
h a m d a rivojlanishi qonuniyatlarini o' r gan adi , t a ’lim-tarbiya, peda-
14
gogik va axbor ot texnologiyalarini q o' li as h mezonl ari ni ishlab
chiqadi. kasb ta' l i mi muassasalari turlarini
va ularni boshqarish
t izimini asoslaydi. U p eda gogi k nazari yal ar t o ‘g"risidagi bilimlarni,
i nnovatsion t exnologiyalarni loyihalash uslublarini umumlashti radi .
Kasbi y peda gog i ka fani shaxsni kasbi y faoliyatga t ayyorlash, yosh
avlodni kasbiy tarbiyalash, malakali ishchi kuchi ni ng yangi talablar
daraj asi da faoliyat yuritishini t a ’mi nl as hni k o ' z d a tutadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
