Sh. Pozilova pedagogik dasturiy vositalar

Camtasia Studio dasturi
– bu kompyuter monitori ekranidagi tasvirlarni 
yozib olish imkonini beruvchi juda ham qulay kuchli dastur hisoblanadi. Ushbu 
dastur yordamida biz ekrandagi jarayonlari oson tasvirga olishimiz, 
vebkameralar orqali videoga olishimiz, PowerPoint taqdimotlarini, hamda audio 
yozuvlarni yaratishimiz mumkin. Dastur videoni tahrirlash imkonini beradi: turli 
effektlar berish, toʻgʻrilash, ravshanlik, ularning oʻlchamlarini almashtirish, 
kerakli formatlarda saqlash va boshqalar. Camtasia Studio – video darsliklar, 

---

44 
taqdimotlar va boshqa shunga oʻxshash kuzatuvchilarga namoyish etiladigan 
materiallar yaratish uchun moʻljallangan. Camtasia Studio dasturida monitor 
ekranidagilarni video tasvirga olishdan tashqari videoni tahrirlash imkoniyati 
ham mavjud. Camtasia Studio dasturidan foydalanib kompyuter monitorida yuz 
berayogan barcha jarayonlarni osonlik bilan yozib borish mumkin. Monitor 
ekranidagi butun sohani yoki uning alohida ajratilgan sohasini yozib olish 
mumkin, shundan soʻng video va audioning turli effektlarini berishimiz mumkin 
boʻladi. Monitor ekranida kuzatilayotgan jarayonlarni yozib olish uchun 
etarlicha yuqori unumdorlikka ega boʻlgan kompyuter tanlansa ish unumdorligi 
ortadi albatta. Camtasia Studio dasturining yana bir afzalligi shundaki, u 
oʻzining shaxsiy TechSmit Screen Capture Codec kodekiga ega boʻlib, tasvirni 
kodlashtirishda yaxshi natijalarni beradi. Uning algoritmi tizimga boʻlgan 
ortiqcha yuklanishlarni minimallashtiradi, shuning uchun ushbu dasturdan 
unumdorligi past boʻlgan kompyuterlarda ham foydalanish mumkin.
Dasturning asosiy imkoniyatlari: 
1. Monitor ekranidagi va veb-kameralar orqali kuzatilayotgan 
jarayonlarni, mikrofondagi ovozni sifatli yozib olish. 
2. Videolavhalarga turli xil vizual effektlar berish. 
3. Videoyoʻlaklarni kesib olish, birlashtirish, oʻchirish va qoʻshish. 
4. Audio yozuvlar qoʻyish va tahrirlash. 
5. Videoni bizga qulay boʻlgan formatlarda saqlash SWF, FLV, AVI, 
MOV, WMV, PPT, GIF, RM, CAMV. 
Video tasvirni ushlab olish funksiyasini bajarishga moʻljallangan 
dasturlar soni kun sayin ortiq bormoqda. Bu esa Internetda video-kurslar va 
videomashgʻulotlarning koʻpayishi va ommalashishi bilan bogʻliq. Ammo ushbu 
dasturlarning barchasi ham bizga kerakli natijani bera olmaydi, Camtasia Studio 
dasturi esa boshqalardan video tasvirni sifatli ushlab olishi bilan farqlanadi. 

---

45 
1.3.7-rasm. Camtasia studio dastur interfeysi 
Camtasia Studio dasturining asosiy oynasida bir qancha buyruqlar 
mavjud. Ulardan biri Camtasia Studioda ekrandagi bajarilayotgan ishlarni 
videoga olish uchun moʻljallangan Record the screen buyrugʻidir. Bu boʻlim 
ustida sichqonchaning chap tomonini bosib ishga tushirish kerak boʻladi. Bunda 
Camtasia Studio ekran video tasvirini amalga oshirish imkoniyatlari ekranning 
pastki oʻng qismida koʻrinib turadi. Ushbu qismda toʻliq ekranni olish yoki 
ekranning biror bir qismini olish uchun kerakli oʻlchamlar berish mumkin. 
Bundan tashqari video yozish vaqtida ovozni ham yozib olish yoki yozmaslik 
mumkin, ovozni balandligini oʻzgartirish mumkin hamda shaxsiy 
kompyuterning web kamerasi mavjud boʻlsa, video yozayotgan inson oʻzini ham 
videoga olishi mumkin
9
.
9
 
http://camtasia-studio.org
 

---

46 
Tayyor olingan videoni saqlashimizdan avval uni tahrirlab olamiz, yaʻni 
uni formatlarini toʻgʻri belgilab olamiz. Biz Camtasia Studio bilan 
ishlaganimizda videolarni ikki formatda saqlash imkoniyatiga ega boʻlamiz. 
Ular .camres va .avi formatlaridir. Bizaga qulay bu .avi formatidir. Chunki 
.camrec formatida saqlagan fayllarimizni electron resursimizga qoʻyishga 
muammolar yuzaga kelishi mumkin. Shuning uchun videolarni tahrirlashda .avi 
formatida saqlaganimiz maqbulroq. 
1.3.8-rasm Videoni saqlash 
Yuqorida keltirilgan dinamik vositalar pedagogik dasturiy vositalar 
yaratishda muhim ahamiyat kasb etadi. Mavzuga berilgan nazariy maʻlumotlarni 
talabarda yanada mustahkamlash maqsadida quyidagi metodlarni koʻrib 
chiqamiz.