Muhandislik geologik tadqiqotlar

35.3. Suv resurslarini himoya qilish 
Geologik-qidiruv ishlari jarayonida suv resurslarini himoya qilish 
tadbirlari amalga oshiriladi:
- bular suv resurslaridan unumli foydalanish va ularni ifloslanishini oldini 
olishdir. 
SNIP IX-8-82 smetadagi normasi va qoidalari bo’yicha quyidagiga teng 
keladi: 
4.3.1- jadval
№ 
Ish jarayoni 
Texnik suv, 
m 
Ichimlik 
suvi,m 
Jami suv,m 
1 
Minora qurishda 
270,5 
92,24 
350,74 
2 
Burg’ilash va sementlashda 
20270,12 
361,09 
20656,21 
3 
Sinab qo’rishda 
4561,1 
84,45 
4649,56 
4 
Suv qudug’ini qo’rishda 
32,05 
4,49 
36,54 
35.4. Ifloslangan suvni chiqarish 
Burg’ilash maydonida ifloslangan suvlar yig’iladigan joylar bo’lib 
quyidagilar hisoblanadi: 
- burg’ilash minorasining ish maydonchasi (burg’ilash eritmasi, suv); 
- nasoslar bloki (suv, burg’ilash eritmasi, GSM ); 
- burg’ilash eritmalarini tozalash bloki (burg’ilash eritmasi, shlam); 
- burg’ilash eritmasini tayyorlash o’zeli (kimyoviy reagentlar, burg’ilash 
eritmasi, suv); 
- sirkulyatsion sistemada (shlam, burg’ilash eritmasi); 
- kimyoviy reagentlarni tayyorlash va saqlash bloki (kimyoviy reagentlar); 

---

266 
- zahira burg’ilash eritmasi uchun idishlar bloki (eritma, shlam); 
Burg’ilash jarayonida suvlarni ifloslanish darajasi - qaziladigan tog’ jins-
larining minerologik tarkibiga, burg’ilash eritmalarini tayyorlashda ishlatiladigan 
kimyoviy reagentlar va materiallar tarkibiga bog’liq. 
- Suv resurslarini oldini olish maqsadida suvni tozalash texnologiyasini va 
tozalangan burg’ilash suvlarini utilizatsiya qilishni amalga oshirish kerak. Shu 
maqsadda burg’ilash maydonchasi yaqinida 1000 m sig’imga ega bo’lgan ombor
qazish va bu omborda ishga yaroqsiz burg’ilash eritmalarini, burg’ilash shlamini, 
neft mahsulotlari va kimyoviy reagentlar bilan ifloslangan oqimlarni yig’ish kerak. 
- Burg’ilash eritmasi tebranma galvirda ikki pog’onali tozalangandan 
keyin boshqa quduqlarda qayta ishlatishga yaroqli bo’lishi kerak. 
- Quduq konstruktsiyasi barcha gorizontlardagi yer osti suvlarini ishonchli 
yopishi kerak.
O’z vazifasini bajargan barcha quduqlar amaldagi qoidalarga asosan tugatilishi 
kerak. 
Suv resurslarini ifloslanishdan himoya qilishda asosiy ko’rsatmalar 
quyidagilardir: 
- sorbentlar yordamida burg’ilash maydonchasini qotirish; 
- burg’ilash va oqova suvlarni yig’ish va izolyatsiya qilish (omborlar va 
tindirgich qurilmalarida); 
- tindirgichlarni yo’qotish – ularni ko’mish va belgilangan axlat to’kadigan 
joylarga chiqarish. 
Suv resurslaridan ratsional foydalanish maqsadida ularni qayta ishlatish 
sxemasini tuzish kerak.