“Kompyuter tarmoqlari” fanidan

Tarmoqning turi 
Ulanish tezligi 
Trafik 
Izoh 
X.25 
1,2-64 Kbit/s 
Terminalli 
Juda ko’p turli xildagi 
protokollarga 
ega, 
past 
sifatli 
kanallarda 
yaxshi 
ishlaydi 
Frame Relay 
64-Kbit/s dan
2 Mbit/s gacha 
Kompyuterli 
Trafikdagi 
pulsatsiyalarni 
yaxshi uzata oladi, asosan 
doimiy virtual kanallarni 
hosil qilishda ishlatiladi 
SMDS 
1,544-45 Mbit/s 
Kompyuterli, 
grafika, ovoz, 
video 
Qiyoslaganda yangi tarmoq, 
Amerikaning 
katta 
shaharlarida 
tarqalgan, 
keyinchalik uning o’rniga 
ATM 
tarmog’i 
ishlatila 
boshlagan 
ATM 
1,544-155 Mbit/s 
Kompyuterli 
grafika, 
ovoz,video 
Yangi tarmoq, 1996 yildan 
boshlab tijorat maqsadida 
qo‟llanila boshlagan, asosan 
kompyuter trafigini uzatish 
uchun foydalaniladi 
TCP/IP 
1-2 Kbit/s 
Terminalli, 
kompyuterli 
Internet tarmog’i 

---

Ushbu jadvalda keltirilgan X.25, Frame Relay va SMDS global kompyuter tarmoqlari 
texnologiyalaridan, kompyuter tarmoqlari rivojlanish bosqichlarining ma’lum bir davrlarida 
samarali foydalanilgan. Hozirda esa, tarmoqlar orqali barcha xildagi trafikni uzatib bera 
olish imkoniyatiga ega bo’lgan ATM (Asynchronous Transfer Mode – uzatishning asinxron 
rejimi) va TCP/IP texnologiyalaridan foydalanilmoqda. ATM va undan avval ishlab 
chiqilgan X25 va Frame Relay texnologiyalarining tuzilishlari, 1-rasmda keltirilgan 
tuzilishga ega bo’lib, ular ma’lum bir xudud chegarasida joylashgan kompyuterlar va lokal 
kompyuter tarmoqlarini o’zaro birlashtirish uchun ishlab chiqilgan edi. Ushbu 
texnologiyalar ulargagina xos bo’lgan – adreslash tizimiga va ma’lumotlarni uzatish 
birliklariga ega bo’lgan. TCP/IP tarmoqlaridan boshlab IP-adreslash tizimi asosida 
ishlovchi va ma’lumotlarni uzatish birligi sifatida Ethernet texnologiyasi kadrlaridan 
foydalanuvchi tarmoqlar qo’llanilmoqda. Yuqoridagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlarni 
uzatish tezliklari, ushbu texnologiyalarning dastlabki ishlab chiqarilgan variantlariga 
tegishlidir. ATM texnologiyasining keyingi ishlab chiqilgan variantlarida ma’lumotlarni 
uzatish tezligi 2-10 Gbit/sek-larga etkazilgan. Turli xildagi marshrutizatorlar va birlamchi 
tarmoqlar yordamida qurilgan, hozirda keng qo’llanilayotgan - IP texnologiyasi asosida 
ishlayotgan global tarmoqlarda ma’lumotlarni uzatish tezliklarini yanada oshirish 
imkoniyatlari paydo bo’lmoqda.