V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

Xom ashyo, materillar va yarim mahsulotlar tavsifi. 
Xom ashyo va materiallarga quyidagi talablar qo„yiladi: 
-
ishlab chiqarish uchun keltirilgan xom ashyo analitik pasporti bilan birga 
qabul qilinishi lozim. Unda xom ashyoning tashqi ko„rinishi, namligi, miqdori va 
boshqa ko„rsatkichlari MH talablari bo„yicha aniq ko„rsatilgan, shuningdek, 
Парафин 
Рух оксиди 
Вазелин 

---

129 
yorliqda ta‟minotchi, seriya yoki partiya raqami, yaroqlilik muddati va saqlash 
sharoitlari ko„rsatilgan bo„lishi lozim; 
-
xom ashyoni qabul qilishda birlamchi qadoqning tozaligiga, unga putur 
etmaganligiga, xom ashyoning sifatini kafolatlovchi hujjatlarning mavjudligiga 
e‟tibor berish kerak. Qabul qilingan xom ashyoning har bir seriyasi registratsiya 
qilinishi shart; 
-
ishlab chiqarishga keltirilgan xom ashyoning toksikologik nuqtai-
nazaridan, yong„in va portlashdan havfsizligi bo„yicha tavsifnomaga ega bo„lishi 
kerak; 
-
xom ashyo omborga kelib tushgandan so„ng bu haqda SNQB xabar 
berilishi kerak. SNQBning xodimi (ximik-analitik) har bir qadoqdan namuna olib, 
ularga oq rangdagi yorliqlarni yopishtirib chiqadi. Bu xom ashyoni karantinda 
ekanligidan dalolat beradi. Xom ashyodan tahlilsiz, SNQBning ruhsatisiz ishlab 
chiqarishda foydalanish qat‟iyan ma‟n etiladi. Tahlil natijalari qoniqarli bo„lgan 
holatda, har bir qadoqqa yashil rangdagi yorliqlar yopishtiriladi. Bu xom ashyoni 
ombordan ishlab chiqarish jarayoniga ruhsat etilganligini bildiradi. Xom ashyoni 
qabul qilish va qaytarish, registratsiya qilinishi shart; 
-
belgilangan talabalarga javob bermaydigan xom ashyo seriyasining 
barcha qadoqlariga qizil rangdagi yorliq yopishtiriladi va omborxonadan izolyasiya 
qilinadi. Undan, ishlab chiqarishda, biron bir maqsad uchun foydalanish mumkin 
emas. Ishlatilgan har bir xom ashyo seriyasidan, kerakli miqdordagi namunalar, 
qayta analitik tahlillar o„tkazish uchun olib qo„yilishi shart; 
-
xom ashyolar maxsus omborxonalarda, asosiy ishlab chiqarish 
zonalaridan ajratilgan holda, korxona sharoitida ishlab chiqarilgan qadoqdan 
buzilmagan holda, sexlarda esa bir kunlik miqdoridan ortmagan holda saqlanishi 
lozim. Saqlash jarayonida xom ashyolar personalning harakatlanishiga 
noqulayliklar keltirib chiqarmasligi lozim; 
-
xom ashyo bilan ishlaganda texnika havfsizligi va sanitar-gigienik 
talabalarga qat‟iy rioya qilish zarur; 
-
barcha birlamchi qadoq vositalari, ta‟minotchidan, ularni saqlash 
mobaynida turg„unligini ta‟minlaydigan maxsus qadoqlarda yoki o„ramlarda, 
ularni butunligini va tozaligini saqlaydigan holda keltirilishi kerak;
-
qadoqlovchi materiallar xom ashyolardan alohida, ularni ifloslanishdan 
yoki boshqa qo„shimchalar bilan aralashishidan himoya qiladigan yopiq binolarda 
saqlanishi shart; 
-
birlamchi qadoq materiallarini bir joydan ikkinchi joyga tashishda, ularni 
ifloslanishi va boshqa qo„shimchalar bilan aralashishini oldini oladigan maxsus 
aravachalar yoki konteynerlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Xom ashyo va yordamchi materiallarning umumiy tavsifi quyidagi jadval 
bo„yicha rasmiylashtiriladi: