O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat univirsiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Ishning olib borish tartibi: 

Aspiratorli  psixrometr  yordamida  havoning  nisbiy  namligi  aniqlanadi.  Aspiratorli  psixrometr  eng 

qulay va tezkor ma’lumot olinadigan asboblardan biri hisoblanadi. Aspiratorli psixrometr yordamida havo 

namligini 10-100% gacha, havo haroratida +10C gacha aniqlay oladi, shu bilan  bir qatorda +500 gacha 

bo‘lgan havo haroratini ko‘rsatadi.  

Aspiratorli  psixrometrni  ishlash  tartibi  quruq  va  namlangan  termolartlar  yordamida  aniqlanadi 

(rasm-9).  Psixrometr  2  ta  bir  xil  simobli  termometr  o‘lchagich,  yordamida  berkitilgan  aspirator 

chashkachasidan,  2  ta  havo  so‘radigan  trubadan  va  yuqori  qismida  tob  burab  solinadigan 

ventilyatorlardan iborat. 

Nazorat olib borish oldidan psixrometr yerdan 2 m baland-likda shamol yo‘nalishi tomonga qaratib 

o‘rnatiladi. 

Yozda kuzatuvni olib borish uchun psixrometrni 15 daqiqaga, qishda 30 daqiqaga tashqi muhitga 

olib chiqiladi. So‘ng termometr trubkasida joylashtirilgan batist (mato) namlanadi. Namlash qishda yarim 

soat,  yozda  esa  to‘rt  daqiqa  nazoratdan  oldin,  rezin  balonga  o‘rnatilgan  pipetka  yordamida  suv  bilan 

ho‘llanadi.  Batist  namlan-gandan  so‘ng,  aspiratorni  tob  solinadigan  kaliti  yordamida  tob  solinadi  va 

ventilyator  ishga  tushiriladi.  Termometrlar  ko‘rsatgichi  bo‘yicha  olingan  havo  namligi  quyidagicha 

hisoblanadi. Masalan, quruq termometr ko‘rsatgichi 21,70 C, namlangan termometr ko‘rsatgichi 14,30 C 

ni  ko‘rsatsa,  psixometr  futlyarida  o‘rnatilgan  jadval  yordamida  termometrlar  ko‘rsatgichlari 

kesishgandagi soni havo namligini ko‘rsatadi. Bizning misolimizda 42 dan baland 44 dan past. Demak, 

havoning nisbiy namligi 43% ni tashkil etadi. Havo harorati esa 21,70 C ni ko‘rsatadi.