91
belgilab hosil bo‘lgan chiziq ruchkalaridan (yuqorisidagi ruchkasidan) tortib
chiziqni tekislikning gorizontal izi shaklini olgunicha kerakli qismigacha
qisqartiring. Asboblar panelidan Draw – Point buyrug`ini yuklab, ob`ektga
bog`lash panelidan Snap to intersection rejimini tanlang a , s va d , e
chiziqlarning o‘zaro kesishuv chizig`iga kursorni olib boring. Kursor ortida
tegishli bog`lash markeri hosil bo‘ladi. Nuqtani dastur kursori orqali shu joyga
joylashtiring. Buyruqdan chiqing. Draw – Line buyrug`ini yuklab,
kursor
orqali chiziqning birinchi uchini xosil bo‘lgan 1 nuqtaga qo‘ying. (Bunda
bog`lash rejimida Node qismidan foydalaning.) Chiziqni ikkinchi uchini
yuqoriga peripendikulyar ko‘tarib a
I
, s
I
tomonlarini kesib o‘tguncha davom
ettiring. Modify – Trim buyrug`idan foydalanib chiziqning ortiqcha qismini
kesib tashlang. 1
I
nuqtaning o‘rnini Draw – Point buyrug`i orqali nuqtasini
qo‘ying. endi mazkur amalni b , s va d , e tomonlarida ham takrorlang va 2
nuqtani belgilang. Yuqorida ko‘rsatilgandek bog`lovchi
chiziqni endi b
I
, s
I
tomonlarini kesib o‘tgunicha yuqoriga davom ettirib, 2
I
nuqtani toping.
Masalani echishda chalkashib ketmaslik uchun kesishgan chiziq ishoralarini
qo‘yib chiqing. Frontal proekciyadagi 1
I
, 2
I
nuqtalarni to‘g`ri chiziq bilan
birlashtiring. Bunda ham bog`lash rejimidagi Node qismidan foydalaning.
Hosil bo‘lgan 1
I
, 2
I
to‘g`ri chiziq d
I
, e
I
, f
I
uchburchak proekciyalarning d
I
, e
I
tomonini t
I
nuqtada kesib o‘tadi. Mazkur kesishgan chiziqqa Draw – Point
buyrug`idan foydalanib nuqta qo‘ying. Kesma buyrug`ini yuklab, to‘g`ri
chiziqning birinchi uchini t
I
nuqtaga qo‘ying va chiziqni d , e
tomonini kesib
o‘tguncha davom ettiring. Chiziqning ortiqcha qismini Modify – Trim
buyrug`idan foydalanib kesib tashlang. Topilgan nuqtani Point buyrug`i orqali
nuqtasini va uning ishorasi t ni qo‘ying. Shu amal ketma-ketligini p
I
va p
nuqtalarni topishda ham qo‘llang.
endi proekciyalovchi P
h
tekislikni d , e , f
uchburchakning f , e tomonlaridan o‘tkazib, 1 va 2 nuqtalar qanday yo‘nalishda
topilgan bo‘lsa, shu yo‘sinda 3 va 4 nuqtalar ham topiladi. Har ikki
uchburchakda M va N nuqtalar topilgandan so‘ng ularning xar ikki
proekciyalarini ham kesma buyrug`i yordamida birlashtirib chiqiladi, so‘ngra
mazkur chiziq uchun yaratilgan qatlamga o‘tkaziladi. Bu ikki uchburchakning
kesishuv chizig`i topilgandan so‘ng, endi uning ko‘rinar – ko‘rinmas qismlarini
belgilash kifoya. Buning uchun a,b,c
uchburchakning a,b tomoni va ikkinchi
uchburchak kesib o‘tgan oraliq qismini Modify – Trim buyrug`idan foydalanib
chiziqning o‘rta qismini kesib tashlang. Kesmaning kesilgan qismiga Draw –
Line buyrug`ini yuklab, kesma chizing. (Bunda bog`lash rejimida Node
qismidan foydalaning.) Kesmani shtrix chiziq qatlamiga o‘tkazing. endi xuddi
shu uchburchakning ikkinchi uchburchak bilan kesishgan a,c tomoni oralig`ini
ham kesib tashlang va kesib tashlangan oraliq qismiga shtrix chiziq qatlamidagi
chiziqdan foydalanib to‘g`ri chiziq chizing. eslatma! (Auto CAD dasturida
to‘g`ri chiziqni qanday chizish, chiziqlarning ortiqcha
qismini qanday qirqish,
bog`lash rejimlariga qanday o‘tish, undan foydalanish usullari va h.k.
qaytariluvchi amallarni takrorlashni qo‘llanmada qaytarmaslikni lozim topdik.)
92
endi d , e , f uchburchakning d , e tomonida yotgan t va 2 oralig`i hamda
e, f tomonida yotgan p va 4 chiziq oraliqlarini ham qirqib tashlang. Kesib
tashlangan chiziqlarning oraliq qismiga shtrix chiziq qatlamidagi chiziqdan
foydalanib to‘g`ri chiziq chizing. Kerakli ishoralarni joyiga qo‘ying.
Chizmaning gorizontal proeksiyasi nihoyasiga etdi.
Huddi shu tartibni saqlagan holda ikkita kesishgan uchburchaklarning
frontal proekciyalarining ko‘rinar – ko‘rinmas toping, kerakli ishoralarini
qo‘ying. Format ichiga ko‘pqatorli matn buyrug`idan foydalanib, masala sharti
va uning koordinatalarini kiriting.
Birikmalar chizmasini AutoCAD dasturida chizish bosqichlari.
Boltli birikmalar chizmasini AutoCAD dasturida chizish uchun
komputrimizda albatta, AutoCAD dasturi o‘rnatilgan bo‘lishi kerak.
Boltli birikmalarni tasvirlashda bolt, gayka, shaybalarning o’lchamlari Davlat
Standartiga muvofiq olinadi. O’quv jarayonida
boltli birikmalarni chizish
uchun, o’lchamlari bolt diametri va sterjeni uzunligiga nisbatan shartli
bajarilgani ma’qul.
Maslan, bolt diametri
Do'stlaringiz bilan baham: 
