Ushbu amaliy mashg’ulotlar ishlanmasi Urganch Davlat Universiteti Kengashining 20 yil dagi “ ” –sonli bayoni bilan tasdiqlangan. Tuzuvchilar: U. Q. Abdurahimov

Ishlatilishi.
Jenshen sharq mamlakatlarida (Xitoy, Koreya, Yaponiya, Xidi-Xitoy, 
Filippin va Indoneziyada) turli kasalliklarni davolash, ayniqsa organizmning 
umumiy tonusini ko’tarish (tetiklashtirish va ruhlantirish) uchun qadimdan ishlatilib 
kelinadi. 
Jenshen preparatlari aqliy va jismoniy jihatdan charchaganda, mahnat qobiliyati 
susayganda, qon bosimi kamayganda organizmning umumiy tonusini ko’taruvchi 
dori vositasi sifatida hamda diabet, jinsiy bezlar gipofunkciyasida, nerv va asab 
kasalliklarida 
qo’llaniladi. 
Dorivor 
preparatlari.
Nastoyka, 
poroshok 
va 
draje 
TEMIRTIKAN 
ER 
USTKI 
QISMI 
– 
HERBA 
TRIBULI
O’simlikning nomi
. Yer bag’irlagan temirtikan –
Tribulus terrestis L.,
Oilasi
. Tuyatovondoshlar 
– 
Zygophyllaceae.
Temirtikan poyasining uzunligi 10-100 sm ga etadigan, asos qismidan shoxlangan, 
tukli, yotib o’suvchi bir yillik o’t o’simlik. Barglari 5-8 juft bargchalardan tashkil 
topgan, mayday yondosh bargchali juft patli murakkab bo’lib, qisqa bandi bilan poya 
va shoxlarida qarama – qarshi joylashgan. Gullari mayda, sariq rangli, besh bo’lakli 
va kalta bandli bo’lib, yakka – yakka holda barg qo’ltig’iga o’rnashgan. Mevasi – 
pishganda besh (yoki 2-4) ta yulduzsimon joylashgan uchburchak ponasimon, qattiq, 
2-4 
tikonli 
yong’oqlga 
ajraladigan 
quruq 
to’p 
meva. 
Aprel-may 
oylarida 
gullaydi, 
iyun-iyulda 
mevasi 
ko’p 
pishadi. 
Mahsulotning tashqi ko’rinishi
. Tayyor mahsulot temirtikannig quritilgan yer 
ustki qismidan (poya, shoxchalar, barg, gullar, meva va ba’zan ildiz aralashmasidan) 
tashkil topgan. Poyasi cilindirsimon, shoxlangan, tuklar bilan qoplangan. Barglari 
qisqa bandli, poyada qarama-qarshi o’rnashgan, 5-8 juft bargchalardan iborat juft 
patli murakkab barg. Bargchalari lancetsimon yoki cho’zinchoq shakilli, bir oz o’tkir 
uchli va tekis qirrali. Gullari sariq rangli, gulqo’rg’oni murakkab, kosacha va toj 
barglari 5 ta dan, birlashmagan, otaligi 5-10 ta, onalik tuguni 5 xonali. Mevasi 
mahsulotda butun, yulduzsimonjoylashgan, qattiq, 2-4 ta yong’oqchalardan tashkil 
topgan, to’p yoki ayrim-ayrim, ajralgan yong’oqchalar holiday bo’ladi. Mahsulot 
och yashil rangli, o’ziga xos kuchsiz hidli va shirinroq-achchiq mazaga ega.