Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги т. Исокова, X. Хужак улов

8Л . А \оли умумий сонини прогнозлашнинг
а\амияги
Бизга маълумки, а \ о л и ж а м и я т н и н г асосий иш лаб чик,а- 
рувчи кучи \а м д а истеъ м олчи си \и с о б л а н а д и . Ш у н и \и с о б г а
олганда, м а м л ак а тн и и ж т и м о и й - и к т и с о д и й реж ал аш ти р и ш
макрадида ах р л и н и н г кей и н ги усиш д и н а м и к а с и н и урганиш
м у \и м а \а м и я т г а эгадир. А х р л и н и н г усиш д и н а м и к а с и билан 
иш лаб чикарувчи к у ч л а р н и н г усиш и уларни худудлар б у й и ­
ча, ёш буйича ж о й л а н и ш и н и ан и к д а ш , шу и ш чи кучларига 
я р а ш а иш ж о й л а р и н и \о з и р л а ш , техн и ка, техн ол оги я л арн и
сотиб о л иш билан бирга и стсъмолчи си ф ати д а у й -ж ой ,\амда 
м а д а н и й -м аи ш и й объектлар курил иш и, ози к-овкат ва б ош ^а 
кун д ал ик э^тиёж м оллари иш лаб чик.ариш \а ж м л а р и н и ре- 
ж а л а ш ти р и ш д а а \ о л и н и н г сони асос булиб хизмат к^илади.
Ахрли сон и н и куйидаги усуллар билан ,\исоблаш мумкин:
Аввало, у р г ан и л а ётган й и л н и н г ахрли со н и ж и н с л а р и
буйича асос ^и л и б ол и н ади . Ушбу асоси й маълумот кейи н ги
й и л л и к д а я ш а ш и м у м к и н булган а \ о л и н и н г я ш о в ч а н л и к
к о э ф ф и ц и е н т и г а к у п а й ти р и л а д и . Н атиж ад а бугунги кунда 
яш аётган ах р л и н и н г бу й илдан ке й и н ги д и н а м и к а с и келиб 
ч и ^а д и . Бу эса я к у н и й маъл ум от э м ас, ушбу д и н а м и к а г а
тугилиш и мумкин булган ахрли ^исоблари аёлларнинг ёш лари 
б у й и ч а т у г и ш у н у м д о р л и г и г а к у п а й т и р и л г а н х р л д а
ан и к д ан ад и ва бунга куш им ча м е хан и к ^аракатлар натиж а- 
сида а \о л и н и н г к у п а й и ш и ёки о за й и ш и \и с о б л а н г а н ахоли- 
га ё куш илади , ёки ай ри лади.
А \о л и н и н г умумий с о н и н и прогнозлаш учун бугунги кун- 
даги ах р л и н и н г м и к д о р и ва тар к и б л ар и ха^идаги тулик, маъ- 
лум отл арга эга б у л и ш и м и з керак. А \ о л и н и н г м и к д о р и ва 
тарк и б лари ,\акидаги маълумотларга асосланган хрлда келгу
по
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

си давр а ^о л и си н и н г и сти к б о л и н и белгилаш реж ал ари ни
\и собл аш керак.
Умумий ахрлини прогнозлаш куйидагича усул билан аник,- 
ланади:
Р, = Р„» E IL' \
бу ерда, Pt — прогноз даври охиридаги а^олининг умумий сони; 
Ро — прогноз даври бошидаги а щ п и н и н г умумий сони; R -
прогноз даврида ахрли усишининг кузда тутилган коэ ф ф и ц и ен ­
ти; t - прогноз даври мудцати; Е — шу х^исобларнинг асоси.
М и с о л учун У з б е к и с т а н Р е с п у б л и к а с и а \ о л и с и н и н г 30 
й ил д ан кей и н ги со н и н и аникдасак:
2000 йил 1 ян в арь х;олатига ах,оли со н и 24, 900, 000;
й и л л и к усиш = 0,6 %«;
ва^т — 30.