N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

1.2. Kompyuterlarning asosiy texnik ko‘rsatkichlari
Samaradorlik
. Bu ko‘rsatkich taktlash chastotasi (Hz) va tez-
korlik (operatsiya/s) kabi texnik ko‘rsatkichlari bilan uzviy bog‘-
liq. Kompyuter rivojlanishining dastlabki davrida iqtisodiy, 
muhandisli-texnik, matematik kabi turli masalalar uchun unumdor-
likni baholashning o‘rtacha qiymati olinar edi. Haqiqiy tezlik ko‘r-
satkichlarini aniqlash bo‘yicha maxsus testlar mavjud bo‘lgan va 
hozir ham mavjuddir. So‘ngi paytlarda unumdorlik ko‘rsatkichining 
o‘lchov birlik sifatida sekundiga million operatsiya bajarishidan 
foydalana boshlashgan:
 
–
MIPS
(MIPS – Millions Instruction Per Second – sekundiga 
million buyruq) – qayd qilingan vergulli ko‘rinishdagi sonlar 
ustidagi operatsiyalar uchun;
 
–
MFLoPS
(MFLOPC – Millions of Floating point Operation 
Per Second) – suzuvchi vergulli ko‘rinishdagi sonlar ustidagi 
operatsiyalar uchun;
 
–
gFLoPS
(GFLOPS – GigaFLOPS) – qayd qilingan vergulli 
ko‘rinishdagi sonlar ustida sekundiga milliard operatsiyalar 
soni.
Asosiy protsessor so‘zining (razryad) uzunligi. 
Bu ikkilik sonlar 
razryadlari ustida ishlov berish, uzatish yoki saqlash opera tsiyalari 
baja rilishining maksimal soni. Razryadlik qancha katta bo‘lsa, unum-
dorlik shunchalik yuqori bo‘ladi. Mashina so‘zi uzunligi asosiy 
protsessorni loyihalashtirish jarayonida belgilanadi va bu uzunlik 
kompyuterning ma’lumotlarga ishlov berish tezligi, hisoblashlarning 
aniqligi va manzillashtiriladigan tezkor xotira hajmi kabi funksional 
ko‘rsatkichlarini belgilaydi. Mashina so‘zining uzunligi protsessorning 
ichki registrlarining hamda manzil va ma’lumotlar ichki shinalari 
razryadligiga ta’sir ko‘rsatadi.

---

8