Министрество высшего и среднего образования республики узбекистана

ЁНИЛҒИ ВА МОЙЛАШ МАТЕРИАЛЛАРИ фани бўйича: 
Химмотология. Химмотологиянинг асосий вазифалари. Нефт. Табиий 
нефт. Синтетик нефт. Нефтни бирламчи қайта ишлаш. Яримфабрикатларни 
тозалаш. ИЁДлар учун ѐнилғилар. Ёнилғиларнинг хоссалари. ИЁДларда 
ѐнилғилардан фойдаланиш. Бензинлар. Дизел ѐнилғилари. Газсимон 
углеводород ѐнилғилари. Ёнилғиларга қўшиладиган қўшилмалар. Нефт ва 
газсимон ѐнилғиларнинг ўрнини босувчи материаллар. ИЁДларда 
ишқаланиш, мойлаш ва ейилиш. Мойловчи материалларни турлари. 
Мойловчи материаллар хоссаларига қўйиладиган талаблар. Мотор 
мойларининг таркиби, ишлаш шароити ва хоссалари. Мойларнинг 
қовушқоқлик ва депрессорли хоссалари. Мойларнинг термооксидловчи 
стабиллиги. Мойларнинг антикоррозион, консервацион, лак ҳосил қилувчи, 
ювувчи ва кўпиришга қарши хоссалари. Мойларнинг физик стабиллиги. 
Мойларнинг обкатка қилиш хоссалари. Мойларнинг қариши, куйиши ва 
алмаштирилиши. ИЁДларда ишлатиладиган мотор мойлари. Товар 
мойларининг ассортиментлари. Бензинли двигателлар учун мойлар. Дизеллар 
учун мойлар. Мотор мойларини танлаш. Трансмиссион мойлар. 
Гидромеханик юритмалар учун мойлар. Ўқ мойлари. Гидравлик тизимлар 
учун ишчи суюқликлар. Тормоз ва амортизатор суюқликлари. Энергетик 
мойлар. Қаттиқ ва консистент сурков мойлари. Уларнинг хоссалари, 
белгиланиши ва ассортименти. 
 
ТРАКТОР ВА АВТОМОБИЛЛАР КОНСТРУКЦИЯСИ фани бўйича: 
Тракторлар ва автомобиллар вазифаси, турлари ва таснифи. 
Трактор ва автомобилларнинг энергия куч қурилмалари: моторлар ва 
асосий механизмлар, тизимлар таснифи; асосий тушунча ва таърифлар; 4 ва 2 
тактли моторлар ишлаш цикли; қувват, буровчи момент ва ИЁМ 
тежамлилиги; кўп цилиндрли моторнинг ишлаши; кривошип шатунли 
механизмнинг тузилиши ва ишлаши, цилиндрлар ва блок-картерлар, 
поршенлар, поршенли бармоқлар ва халқалар; шатунлар ва сирғаниш 
подшипниклари; тирсакли вал, маховик; газ тақсимлаш механизмининг 
тузилиши ва ишлаши; газ тақсимлаш механизмининг қисмлари; газ 
тақсимлаш клапанли механизмини созлаш; газ тақсимлаш фазасининг 
диаграммаси; декомпрессион механизмнинг мақсади ва тузилиши; 
карбюраторли моторлар қувват олиш тизими; ишчи аралашма; бензобак, 
ѐнилғи ўтказгичлар, ѐнилғи филтрлари; бензин насоси, карбюратор, ҳаво 
филтрлари, сўндиргич; дизел моторининг қувват олиш тизими, сўргич ва 
юқори босим насосининг тузилиши ва ишлаши, ҳаво тозалагич, ѐнилғини 
қалин ва сийрак филтрловчи, ўтхона, марказдан қочма регуляторнинг 
тузилиши ва ишлаши, турбокомпрессор; ИЁД совутиш тизими; ИЁД 

---

23 
ишлашининг ҳарорат режими; ҳаво ва суюқлик билан совутиш; 
термостатнинг ишлаши; ИЁДни мойлаш тизими; мойлашнинг комбинацион 
тизими; мой насоси; дизел моторини ишга тушириш тизими; 
Трактор ва автомобилларнинг трансмиссияси: трансмиссия ва унинг 
турлари; илашиш муфтаси, гидромуфта, тартибга солиш; узатмалар қутиси; 
узатиш қутисини бошқариш механизмлари; карданли узатиш ва оралиқ 
бириктириш; 
асосий 
узатмалар; 
дифференциал, 
дифференциални 
блокировкалаш механизми, яримўқлар; охирги ва қўшимча охирги узатма; 
занжирли тракторни буриш механизмлари, буришнинг иккиоқимли 
механизми; 
ғилдиракли 
тракторлар 
олдинги 
етакчи 
кўприклари 
конструкциясининг ўзига хос жиҳатлари. 
Трактор ва автомобилларнинг юриш қисми ва бошқариш тизимлари: 
занжирли ва ғилдиракли тракторлар юриш тизимининг мақсади, уларга 
қўйиладиган талаблар ва улар таснифи; занжирли ҳаракатлантиргич ва осма; 
етакчи ғилдираклар, гусеницали занжир, йўналтирувчи ғилдираклар, 
тарангловчи ва амортизацияловчи қурилмалар, таянч ва тиргак каткалар; 
осмалар тури ва уларнинг қўлланилишлиги, ғилдираклар ва шиналар; юриш 
тизимига қаров; олдинги бошқариш кўприги; бошқарувчи ғилдиракларни 
ўрнатиш; ғилдиракли тракторлар осмаси; рул бошқарувининг мақсади, рулли 
трапеция схемасидаги ғилдиракли машиналар бурилишининг кинематикаси; 
ғилдиракларнинг лапанглаши ва четга оғиши; бошқариладиган ғилдираклар 
қурилмасининг бурчаклари; гидроҳажмий рул бошқаруви; рул бошқарувини 
кучайтиргичлар; тормоз механизмларининг мақсади ва уларга қўйиладиган 
талаблар; тормозлар конструкцияси; тормоз механизмларини ишга туширгич; 
тормоз механизмларини ишга туширгични кучайтиришни бошқариш; ишга 
туширгич икки контурли схемаси; ѐрдамчи тормоз тизимлари.