Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

11.2. Noan’anaviy o‘qitish metodlari. (Grafik organayzerlar)
Noan’anaviy ta’lim texnologiyaning muhim belgisi - maqsad hosil qilish 
jarayonidir. An’anaviy pedagogikada “pedagogik maqsad” masalasiga 
nazariyachilar ham, amaliyotchilar ham kam e‘tibor beradi, maqsad - metodik 
adabiyotlarda ham noaniq ifodalanib, unga erishish darajasi ham sub‘yektiv 
baholanadi. Noan’anaviy ta’lim texnologiyasida - pedagogik maqsadni aniqlash 
asosiy muammo bo‘lib, maqsadni diagnostik ifodalash, bilim o‘zlashtirish sifatini 
ob’yektiv baholash nazarda tutiladi
3
. Nihoyat, ta’lim-tarbiya jarayonlari tuzilishi va 
mazmuni jihatidan yaxlitligi – ta’lim texnologiyasini ishlab chiqish va amalga 
oshirishning muhim prinsipi hisoblanadi. Yaxlitlik printsipi, shuningdek, 
ta‘limning har turi bo‘yicha bo‘lajak pedagogik tizimning loyihasini ishlab 
chiqayotganda pedagogik tizimning barcha elementlari (chorak, semestr, o‘quv yili 
davomida ham, shuningdek butun ta‘lim davomida ham) o‘zaro ta’sirda bo‘lishiga 
erishish zarur.
Demak, noan’anaviy ta’lim texnologiya - muayyan muddatga mo‘ljallangan, 
ta’lim jarayoni markazida ta’lim oluvchi shaxsi bo‘lib, o‘qitishning zamonaviy 

---

105 
shakli, faol o‘qitish metodlari va zamonaviy didaktik vositalarning majmuini ta’lim 
- tarbiya ishidan ko‘zlangan maqsad va kafolatlangan natijaga erishishga 
yo‘naltirishdir. 
Organayzer
inglizcha “tashkil etuvchi, grafik tashkil etuvchi” ma’nosini 
bildiradi. 
Dars o‘tish qulay va jonli bo‘lishi uchun turli ko‘rgazmali qurollar ishlab 
chiqish zarur bo‘ladi. Ulardan o‘z vaqtida va o‘rnida foydalanishga harakat qilish 
kerak. Murakkab mavzuni o‘quvchilar ongiga osongina yetkazish uchun insert, 
toifali, konseptual, BBB, “Klaster” sxemasi, T-jadvallar, Venn diagrammasi, Swot-
tahlil jadvali, “Kuchlar tahlili” grafigi, “Nima uchun?”, “Qanday?”, “Baliq 
skeleti”, “Kaskad”, “Piramida”, “Nilufar guli” kabi organayzerlardan 
foydalaniladi.