¡збекистон республикаси олий ва ¡рта махсус таълим вазирлиги

56. O’qitishni tashkil etish shakllari haqida tushuncha tushuncha bering. 
Maktabning tarixan taraqqiy etish davrida ta‘limni tashkil qilish shakllari turlicha bo’lgan. 
Ta‘limni tashkil etish shakllari ma‘lum ijtimoiy tuzum va shu tuzumning manfaatlariga mos holda 
shakllangan.
Uzluksiz rivojlangan jamiyatda ta‘limning mukammal jamoa shakli ya‘ni dars necha yillardan 
beri takomillashib, unga qo’yilgan talablar murakkablashib va zamonaviylashib bormoqda. 
XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida buyuk chex pedagogi Yan Amos Komenskiy 
(1592-1670) tarixda birinchi bo’lib maktab ta‘limida sinf-dars tizimini yaratdi.
57. Darsni tashkil etish va olib borishdagi bosh maqsad nima? 
Darsni tashkil etish va olib borishdagi bosh maqsad – ta‘lim jarayonining samaradorligini 
ta‘minlashdir. Buning uchun: 
a) o’tilayotgan mavzudan ko’zlangan maqsadni o’qtirish bilan bir vaqtda, o’quvchilar 
materialni faol idrok qilishga safarbar etilgan bo’lishlari kerak. Ya‘ni o’qituvchi bayon qilayotgan 
mavzu o’quvchilarni mustaqil fikr yuritishga, ongli o’zlashtirishga intilishlarini ta‘minlamog’i 
lozim; 
b) Ajratilgan vaqt ichida o’qituvchi materiallarni tizimli va izchil bayon qilish bilan bir 
vaqtda, o’quvchilarni ham, albatta, mavzuga oid mustaqil ish olib borishlarini ta‘minlash juda 
muhimdir.
58. Oliy o’quv yurtlarida o’qitishning tashkiliy shakllariga nimalar kiradi? 
Oliy o’quv yurtlaridagi o’qitishning shakl va usullari tasnifi o’zaro bog’langan va o’zaro 
shartlangan ikki faoliyatga tayanadi: 
- o’quv jarayonini boshqarish va tashkil etish bo’yicha o’qituvchilarning faoliyati; 
- talabalarning o’quv va bilish faoliyati. 
Oliy o’quv yurtlarida o’quv ishlari va bilim berishning tashkiliy shakllari «Ta‘lim to’g’risida» 
gi qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» ga asosan olib boriladi. 
Oliy maktabdagi o’quv jarayoni shakllariga ma‘ruza, seminar va amaliy mashg’ulotlar, 
laboratoriya mashg’ulotlari, o’quv anjumanlar, maslahatlar, ekskursiya, ekspeditsiya, o’quv ishlab 
chiqarish pedagogik amaliyoti, kurs va diplom ishlari, talabalarning mustaqil ta‘limi kabilar kiradi.