O‘zbekiston aloqa, axboratlashtirish va telekomunikatsion texnologiyalar davlat qo‘mitasi

Davlat pirovard sarflari - bu korxonalarning pirovard maxsulotlarini va iqtisodiy 

pesurslarni,  xususan  ishchi  kuchini  sotib  olishga  davlatning  (boshqaruvning  quyi 

va  maxalliy  organlari  bilan  birga)  barcha  sarflarini  o‘z  ichiga  oladi.  Ammo  u 

davlatninr  barcha  ijtimoiy  to‘lovlarini  bartaraf  qiladi,  chunki  bunday  sarflar 

yuqorida  ta`kidlanganidek  joriy  ishlab  chiqarishning  ko‘payishini  aks  ettirmaydi, 

balki davlat daromadlarining oila va alohida shaxslarga berilishi hisoblanadi. 

Chet  elliklarning  milliy  iqtisodiyot  tovarlariga  sarflari  huddi  mamlakat  ichidagi 

iste`molchilik sarflari  kabi  milliy  ishlab  chiqarish  darajasiga bog‘liq.  Shu  sababli 

YaMMni  sarflar  bo‘yicha  hisoblashda  tovar  va  hizmatlarga  chet  elliklarning 

sarflari, ya`ni eksport qiymati ham qo‘shiladi. Boshqa tomondan, iste`molchilik va 

investision  sarflar  hamda  davlat  mablag‘larining  bir  qismi  import  qilingan,  ya`ni 

chet elda, ishlab chiqarilgan tovarlarga sarflanadi. Milliy ishlab chiqarish umumiy 

hajmi asossiz oshib ketmasligi uchun import hajmi YaMMdan chiqariladi. Buning 

uchun  eksport  va  import  miqdorlari  o‘rtasidagi  farq  aniqlanadi.  Bu  farq  tovar  va 

hizmatlarning sof eksporti, yoki oddiy qilib sof eksport deyiladi. Sof eksport ijobiy 

va salbiy bo‘lishi mumkin. Agar eksport importdan ortiq bo‘lsa, bu ijobiy va salbiy 

bo‘lishi mumkin. Agar eksport importdan ortiq bo‘lsa. Bu ijobiy, aks holda salbiy 

bo‘ladi. 

Qarab  chiqilgan  sarflarning  to‘rt  toifasiga  uy  ho‘jaliklariga  hizmat  ko‘rsatuvchi 

notijorat  muassasalar  (kasaba  ittifoqlar,  siyosiy  partiyalar,  diniy  tashkilotlar  va 

ijtimoiy  tashkilotlar)  pirovard  sarflari  va  moddiy  aylanma  vositalari  zahirasidagi 

o‘zgarishlarni qo‘shib chiqish yo‘li bilan. 

1993 yil O‘zbekistonda sarflar (foidalanish) bo‘yicha YaIM 5095,2 mlrd. So‘mni 

tashkil qilgan.  

Shu jumladan: