Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
3. Корхонанинг ликвидлигини ифодаловчи кўрсаткичлар
Мазкур кўрсаткичлар тизимига қўйидагилар киради: 
*
умумий ликвидлик коэффициенти; 
*
оралиқ ликвидлик коэффициенти; 
*
мутлоқ ликвидлик коэффициенти; 
*
товар ва моддий ишлаб чиқариш захиралари ликвидлилиги. 
Умумий ликвидлик коэффициенти (Кул)
корхонанинг 
айланма маблағлари қисқа муддатли мажбуриятларни қай даражада 
қоплай олишини кўрсатади. Ушбу кўрсаткични аниқлаш учун 
корхонанинг барча айланма маблағларини (Ам) қисқа муддатли 
мажбуриятларга (Қмм) бўлинади, яъни
Ам 
Кул = -----------; (1) 
Кмм 
Келгуси кўрсаткичларни ҳам аниқлаганда чалкашмаслик 
учун айланма маблағларга (Ам) нималар киришини кўриб чиқиш 
лозим. Унга: 
*
товар ва моддий захиралар (Ам
1
); 
*
пул маблағлари (Ам
2
); 
*
тез сотиладиган қимматбаҳо қоғозлар (Ам
3
); 

---

174 
*
дебитор қарзлар (Ам
4
) 
У ҳолда 1 формулани кенгайтириб ёзилса қуйидаги 2 - 
формула вужудга келади: 
Ам
1
 + Ам
2
 + Ам
3
 + Ам
4
 
Кул = -------------------------------------; (2) 
Кмм 
Қисқа муддатли мажбуриятларга қуйидагилар киради: 
*
қисқа муддатли кредитлар (Кмм
1
); 
*
заёмлар (Кмм
2
); 
*
кредитор қарзлар (Кмм
3
). 
Агар Кул = 1 бўлса корхонанинг айланма маблағлари барча 
қисқа муддатли мажбуриятларга тенг эканлигидан далолат беради. 
Агар Кул < 1 бўлса корхона ўз мажбуриятларини тўлашга қодир 
эмаслигини, агар Кул > 1 бўлса тўловга қодир эканлигини 
кўрсатади. 
Кўпгина адабиётларда Кул-нинг энг кам миқдори ва энг 
юқори даражада 2 бўлса яхши деб таъкидланади. Агар Кул > 2, 
яъни энг юқори даражадан кўп бўлса ҳам корхона ўз маблағини 
тўғри ва самарали жойлаштираолмаган деган хулоса чиқариш учун 
асос бўлади.