Калит сўзлар:
цикл, шартли инсон капитали, манфаатли ёндашув,
унумдорлик/
Аннотация:
В статье разрабатываются научно-методические основы
измерения человеческого капитала в аграрном секторе на основе выгодного
подхода в модели жизненного цикла. Измерение человеческого капитала на
этой основе дает возможность обобщить способности каждого человека к
развитию, определить, какую пользу они принесут себе, предприятию,
обществу и государству, и принять стратегические решения в будущем.
Ключевые слова:
цикл, условный человеческий капитал, выгодный
подход, производительность.
Resume:
The article develops scientific and methodological foundations for
measuring human capital in the agricultural sector based on a beneficial approach in
the life cycle model. Measuring human capital on this basis makes it possible to
generalize the abilities of each person for development, determine what benefits they
will bring to themselves, the enterprise, society and the state, and make strategic
decisions in the future.
Key words:
cycle, conditional human capital, profitable approach, productivity.
Жаҳон банки маьлумотларига кўра, умумжаҳон инсон капитали қиймати
365 трлн.доллар бўлиб бу дунё умумий бойлигининг 66,0 фоизини ташкил
этади [1].
Эьтиборли жиҳати шундаки, инсон капиталининг асосий улуши тараққий
этган давлатлар ҳиссасига тўғри келмоқда. Бундан кўринадики, қайси
“Uchinchi renessans: ilm-fan va
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
ISSN 2181-1784
558
w
www.oriens.uz
2021
January
мамлакатда инсон капитали ривожланган бўлса, ўша давлатда иқтисодий
барқарорлик таьминланган.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг Олий
Мажлисга Мурожаатномасида таькидлаганидек, “...бирорта ҳудудни ҳам
тармоқни ҳам замонавий илм ва билимларсиз ривожлантириб бўлмайди.
Тараққий этган мамлакатларда ялпи ички маҳсулотнинг 50 фоизидан ортиғи
“билимлар иқтисодиёти” ҳисобидан, яьни, инновациялар ва юқори малакали
кадрлар томонидан яратилаётгани буни яққол исботламоқда” [2].
Инсон капиталининг ўзига хос хусусиятлари шундаки, биринчидан,
инсон капиталисиз ишлаб чиқаришни ташкил этиб бўлмайди, иккинчидан,
корхонанинг асосий ва айланма фондларидан фойдаланиш инсон капитали
салоҳиятига боғлиқ ва учинчидан қийматни инсон капитали яратади.
Демак, пировард натижалар инсон капитали билан боғлиқ экан, шахс,
корхона, ҳудуд ва миллий даражада инсон капиталини ўлчаш ва натижалардан
келиб чиқиб истиқболдаги ривожланиш стратегияларини ишлаб чиқиш
мақсадга мувофиқдир.
“Инсон капиталини ўлчаш услубиёти”нинг категорияси - бу, миллий
иқтисодиётнинг аграр соҳасида жамиятнинг ижобий ўзгаришларига эришишга
имкон берадиган, натижалардан фойдаланиш мақсадида, бошқарув
қарорларини қабул қилиш ва амалга оширишда инсон капиталининг
мавжудлигини, таркибини миқдорий баҳолаш усуллари, вазифалари ҳақидаги
фикрлар тизимидир.
Аграр соҳадаги инсон капиталининг роли тўғрисидаги тадқиқотларнинг
асосий муаммоларидан бири унинг микро, мезо ва макроиқтисодий даражада
миқдорий баҳоланиши, асосий вазифаларидан бири корхона ва ҳудуд миқёсида
аграр соҳада инсон капиталини сифатли ва миқдорий баҳолаш учун услубий
воситаларни ишлаб чиқишдан иборат.
Шунингдек, “инсон капиталини ўлчаш услубиёти” ўрганилаётган инсон
Do'stlaringiz bilan baham: |