Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash

«Baliq skeleti» texnikasi 
Ushbu texnika katta muammolarning echimini topishga qaratilgan. Yuqori 
qismida muammolar turi yozilsa, pastki qismida esa misollar bilan izohlanadi. 

---

121 
O‘quv topshiriqlari 
1-guruh 
 
 
 
 
2-guruh 
 
 
 
 
 
3-guruh 
Ekstensiv va intensiv 
o’sish omillari 

Ishlab chiqarish 
resusrslarining integral 
samaradorligi aniqlash 
usullari 

Ishlab chiqarish 
resurslarining o’rtacha 
va eng yo’qori 
samaradorligini aniqlash 
usullari 


---

122 
Yalpi talab-yalpi taklif modeli 
Masalalarni echilishi bo‘yicha namunalar 
1-masala 
O‘tgan yili AD egri chizig‘i tenglamasi: Y = 3300 – 3P ko‘rinishiga ega edi. 
Joriy yilda bu tenglama: Y = 3270 – 3P ko‘rinishiga ega. Potensial YAIM avvalgi 
darajasi 3000 da qolgan. Inflyasiya darajasini va qisqa muddatdagi muvozanatli 
YAIM hajmini aniqlang.
Yechish: 
Birinchi yilda: 3000 =3300 – 3P P = 100,
Ikkinchi yilda: 3000 = 3270 – 3P P = 90,
ya’ni bu davrda narxlar darajasi 10%ga pasaygan. 
Ikki yildagi AD egri chiziq tenglamalariga ko‘ra, qisqa muddatda egri chiziq 
chapga siljigan, shuning uchun: 
Y = 3270 – 300 = 2970, ya’ni yalpi talabning qisqarishi ikkinchi -yilda ishlab 
chiqarish hajmi kamayishiga olib kelgan. 
 
2-masala
Uzoq muddatli AD egri chizig‘i Y = 3000 tengligi, qisqa muddatli AS egri 
chizig‘i R = 1,0 darajasida berilgan. AD egri chizig‘i tenglamasi: Y = 3,0 M/P. Pul 
taklifi (M) 1000 ga teng. Narx shoki natijasida qisqa muddatli AS egri chizig‘i P 
= 1,5 darajasiga siljgan, uzoq muddatli AD egri chizig‘i - Y = 2500. AD egri 
chizig‘i esa o‘zgarmagan.