O’zbеkiston aloqa va axborotlashtirish

 

---

75 
II-BO’LIM. BOZOR IQTISODIYOTI NAZARIYASI 
 
4-MAVZU. TOVAR-PUL MUNOSABATLARI BOZOR 
IQTISODIYOTINING ASOSIDIR
 
Reja:
1. Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o’tish va uning 
rivojlanishi. 
2. Tovar va uning xususiyatlari. 
3. Qiymatning mehnat nazariyasi va keyingi qo’shilgan miqdor 
nafliligi nazariyalari. 
4. Pulning
 
kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari. 
KIRISH 
Oldingi 
mavzularda 
ishlab 
chiqarishning 
umumiy, 
barcha 
bosqichlariga xos bo’lgan qonun-qoidalari va tushunchalarini, ijtimoiy 
tizimlar va mulk shakllarining o’zgarib turishini ko’rib chiqdik. Lekin, 
ayrim iqtisodiy jarayonlar tarixiy tavsifga ega bo’lsada, uzoq davrlar 
davomida saqlanib kolishi mumkin. Jumladan, insoniyat tarixiy 
taraqqiyotining ko’pgina bosqichlarida ijtimoiy-iqtisodiy shakllarning 
ayrim turlari uzoq vaqt mavjud bo’ladi. Masalan, ibtidoiy jamoa tuzumi 
yemirilayotgan sharoitdayoq vujudga kelgan tovar ayirboshlash bir ishlab 
chiqarish usulidan boshqasiga o’tib, bir necha ming yillardan beri amal 
qilib, rivojlanib kelmoqda. 
Shu bilan birga biron-bir ijtimoiy-iqtisodiy shaklning turli tarixiy davr 
sharoitidagi mazmuni, o’rni, roli va ijtimoiy oqibatlari ko’p jihatdan 
turlicha bo’ladi. Lekin ularning umumiy, eng xususiyatli belgilari saqlanib 
qoladi. Shu sababli mavzuni ijtimoiy xo’jalik, ya’ni ijtimoiy ishlab 
chiqarish shakllarini tahlil qilishdan boshlaymiz. Tovar va uning 
xususiyatlari, tovar qiymatining miqdori, uni aniqlashga bo’lgan 
yondashuvlar, pulning vujudga kelishi, mohiyati va vazifalari yoritiladi. 
 

---

76