O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

 
Blits savollari 
1.
Pomidorni qayta ishlab sharbat olish texnologiyasi
2.
Pomidorni qayta ishlab pyure olish texnologiyasi 
3.
Pomidordan tomat halimi olish texnologiyasi
4.
Pomidor konservalari tayyorlash texnologiyasi
5.
Pomidordan tomat pastasini olish texnologiyasi 
 
6.
Pomidordan sharbat olish texnologiyasi 
 
7.
Pomidorni qayta ishlab tomat olish texnologiyasi
8.
Pomidorni qayta ishlab sharbat olish texnologiyasi
9.
Pomidorni sirkalash texnologiyasi

---

63 
4.2. Darsda foydalanilgan yangi pedagogik texnologiyalar 
fikrlar tarmoqlanishi yoki klaster texnologiyasi 
 
 
Klaster texnologiyasi talabalarni uyga berilgan vazifani yoki yangi mavzuni, 
yakka yoki guruh holatida qanday o‘zlashtirib olganlari, guruh bilan o‘zaro 
muloqat, bahs-munozara orqali mavzuni qanday darajada o‘zlashtirilganlarini 
aniqlashga va ularni bilimlarini nazorat qilibgina qolmay, balki baholashga ham 
imkon yaratadigan o‘ziga xos uslub hisoblanadi. 
Pedagogik ahamiyatga ega bo‘lib, talabalarni biror bir mavzuni chuqur 
o‘rganishlariga yordam beradi, talabalarni mavzuga taaluqli tushuncha yoki aniq 
fikrni erkin hamda ochiq holda ketma-ketlik bilan uzviy bog‘lagan holda 
tarmoqlanishiga o‘rgatadi. Shu bilan birga mavzuni chuqur o‘rganishdan avval 
talabalarning fikrlash faoliyatini jadallashtirish hhamda kengaytirish uchun xizmat 
qilishi, o‘tilgan mavzuni mustahkamlash, yaxshi o‘zlashtirish, umumlashtirish 
hamda talabalarni shu mavzu bo‘yicha tassavurlarini chizma shaklida ifodalashga 
undaydi. Bu esa talabalarga o‘z bilimlari, tushunchalari va tasavvurlari darajasini 
aniqlashga yordam beradi. 
Darslarni klaster texnologiyasida o‘tkazish quyidagicha amalga oshiriladi: 
Bunga ko‘ra birinchi bosqichda - uyga berilgan mavzuning asosi bo‘lgan bir fikr 
so‘z doskaga yoziladi. “Nima” savoli bilan o‘qituvchi talabalarga murojat qiladi. 
Masalan: Morfologiya. Ikkinchi bosqichda - asosiy so‘zdan “nima” savoliga javob 
beruvchi yana bir necha fikr ketma-ketligi paydo bo‘ladi. SHu o‘rinda ta’kidlash 
joizki, imkon qadar fikr bir so‘zdan iborat bo‘lishi lozim (1-rasm).
Rasmdan ko‘rinadiki, morfologiya nima? Morfologiya – bu ..., morfologiya 
– bu morfologiya – bu ... bo‘lishi mumkin. 
Uchinchi bosqichda asosiy fikrdan kelib chiqqan fikrlardan biri talabalar bilan 
birgalikda tanlab olinadi, “nima” savol berilib, fikrlar tugagunga qadar yozib 
boriladi. 
To‘rtinchi bosqichda yozib berilgan fikrlar tugab qolsa, yana yangi bir fikrni 
tanlab, uni ham “nima” savolini berib yana fikrlar ketma-ketlikda yozib boriladi. 

---

64 
Bunda fikrlarning ketma-ketligi va o‘zaro bog‘liqligini ko‘paytirishga intilish 
yaxshi natija beradi. 
Mazkur texnologiyaning 3 variant ko‘rinishda o‘tkazish mumkin. Bunga 
ko‘ra ikkinchi variantning birinchi bosqichida auditoriya guruhlarga bo‘linadi, uy 
vazifa bo‘yicha yoki yangi mavzu bo‘yicha mavzudan kelib chiqqan holda bir xil 
yoki har xil fikrlar beriladi, ikkinchi bosqichda esa o‘qituvchi tomonidan 
belgilangan vazifani sodda va murakkabligiga qarab 5-10 minut vaqt beriladi, 
uchinchi bosqichda guruhlardan bittadan a’zo chiqib yozilgan fikrlar ketma-ketligi 
o‘qib beriladi.