O’zbek I ton respubl I kas I ol

İ
shlab chiqarish jamoasini boshqarish bosqichlari
Yirik korxonalarning rahbarlari malum bir vazifani bajarsalar-da, bu ular faqat bir ish bilan 
mashg’ul degani emas. Yirik korxonalarda rahbarlar ishi aniq belgilanibgana qolmay, balki 
boshqaruv vazifalarining hajmi taqsimlanishi ham kerak. 
Boshqaruv vazifalari taqsimlashining bir turi ufqiy tavsifga ega: alohida bo’limlarga 
muayyan rahbarlarni qo’yish (masalan, ko’pchilik korxonalarda rejalashtirish bo’limi, texnik 
bo’lim, marketing xizmati bo’limi boshliqlari, bosh mexanik mavjud). 
İ
shlab chiqarishni yo’lga 
qo’yish uchun mehnat ufqiy taqsimlangan korxona, o’z faoliyatida muvaffaqiyatga erishishi uchun 
ufqiy taqsimlangan boshqaruv vazifalari bir-biriga muvofiqlashtirilgan bo’lishi kerak. 
Bazi rahbarlarning vaqti o’zidan quyi rahbarlarning ishlarini muvofiqlashtirishga ketadi, 
ayni paytda bu rahbarlar o’zidan quyi rahbarlarning mehnatini muvofiqlashtiradi. 
Mehnatning bunday tik taqsimlanishi boshqaruv bosqichlarini anglatadi. 
Boshqaruvning nechta bosqichi borligidan qatiy nazar, rahbarlar ananaviy ravishda uchta 
toifaga - quyi bo’g’in, o’rta bo’g’in, yuqori bo’g’in rahbarlariga bo’linadi. 
T. Parson bo’yicha, quyi bo’g’in 
rahbarlari 
(texnikaviy daraja) bevosita ishchilar va boshqa 
ishlovchilarga rahbarlik qiladi va asosan ishlab chiqarish jamoasi samarali ishlashini taminlash 
uchun zarur kundalik mehnat jarayonini amalga oshiradilar (bajarilayotgan vazifalar to’g’ri ekanligi 
haqida axborot bilan taminlash uchun ishlab chiqarish vazifalarining bajarilishini nazorat qiladilar, 
ularga bo’lib berilgan resurslar — xomashyo va uskunalardan to’g’ri foydalanish uchun 
javobgardirlar. Usta, navbatma-navbat, bo’lim boshlig’i, katta hamshira, kafedra mudiri quyi 
bo’g’in rahbarlari qatoriga kiradi. Quyi bo’g’in rahbarining mehnati ancha murakkab va turli-
tuman. Unga tez-tez uzilishlar, bir vazifadan ikkinchisiga o’tish xos.