Landshaft dizayni va interyer

 
 

---

112 
MAXSUS ATAMALAR LUG‘ATI 
Abak, abaka
(lat. 
Abacus 
– taxta, hisob taxtasi) – 1) antik me’moriy 
orderlardagi kapitel (ustun qoshi)ning yuqori qismini tashkil etuvchi toshtaxta. U 
antablementni kо‘tarib turadi. Abaka odatda kvadrat shaklida, uning chekka qismlari 
tо‘g‘ri yoki bir oz botiq, holda uchraydi; 
2) Yunonistonda, keyinchalik G‘arbiy Yevropada XVIII asrgacha arifmetik 
amallarni yechishda qо‘llanilgan sanoq taxtachasi; 
3) monografiyada abaka sonli belgilar bо‘lgan maxsus chizma, muhandislik 
hisoblari uchun ishlatiladi. 
Akant
(frans. 
acanthe
) — ayiqtovon о‘simligining bargisimon qilib ishlangan 
me’moriy naqsh bezagi. Inshoot (devor, friz, shift, ustun boshasi va b.)ni bezashda 
qadimdan qо‘llanilgan. Akant tosh, yog‘och, ganch va sopoldan ishlangan. Misr, 
Yunoniston, Rim akant naqshlari pastga qaragan, О‘rta Osiyo akant naqshlari, 
aksincha, tik holatda tasvirlangan.
Aksonometriya
(yun. 
axon
— о‘q va
metriya
– о‘lcham) — predmetlarni 
chizmada parallel proyeksiyalar yordamida tasvirlash usuli. Uch koordinata kesmalari 
bir xil о‘zgaradigan (izometriya) va faqat ikki koordinata kesmalari bir xil 
о‘zgaradigan (dimetriya) aksonometriyalar kо‘proq uchraydi. Aksonometriya yaqqol 
bо‘lishi bilan birga, unda tasvirlangan narsaning о‘lchamlarini topishga, predmetning 
askonometrik tasviri uning koordinatalar sistemasiga nisbatan tо‘la shaklini va 
joylashishini tiklashga imkon beradi. 
Antablement
(frans.
Entablement
– stol, taxta) – binoning yuqorisi. Mumtoz 
me’moriy orderlarning ustun tepasida joylashgan ajralmas qismi. Antablement 3 
qismdan: kо‘tarib turuvchi — arxitrav, friz va karnizdan iborat. Faqat arxitrav va 
karnizdan (frizsiz) tashkil topgan — tо‘liq bо‘lmagan antablement ham bо‘ladi. 
Antik davr
(lot. 
antiquitas
– qadimgi) – keng ma
ʼ
noda qadimgi davrni 
anglatuvchi atama; iste
ʼ
molda bо‘lgan ma
ʼ
noda esa Yunoniston va Qadimgi Rim 
tarixi va madaniyatining ellinizm davrini anglatadi. 

---