Давлат хокимияти ва бошқарувини демократлаштириш

Ижро этувчи ҳокимият - ҳокимиятнинг алоҳида тури, у қонунчилик 
(вакиллик), суд ҳокимиятидан ҳоли, мустақил равишда иш олиб боради. 

---

31 
Ўзбекистон Республикасида ижро этувчи ҳокимият Вазирлар Маҳкамаси 
амалга оширади, жойлардаги ижро этувчи ҳокимиятга ҳоким бошчилик қилади. 
Ижро этувчи ҳокимият ижро органлари томонидан амалга оширилади.
Ижро этувчи ҳокимият бошлиғи - ижро органларининг олий раҳбари. У 
мамлакат миқёсида – Бош вазир, маҳаллий миқёсда ҳоким бўлади. 
Конституциявий 
монархия 
шаклидаги 
давлатларда 
ва 
парламентар 
республикаларда мамлакат миқёсида ижро этувчи ҳокимиятнинг бошлиғи - 
мамлакат ҳукуматининг бошлиғи ҳисобланади. 
Кўппартиявийлик - мамлакатда икки ва ундан ортиқ партияларнинг 
бўлиши. Бу демократик давлатни характерловчи хусусияти. Мамлакатда бир 
неча партияларнинг бўлиши, фикрлар хилма-хиллигини таъминлайди.
Партияларни ташкил этиш, рўйҳатдан ўтказиш, фаолиятини тўҳтатиш, тугатиш 
махсус қонунлар билан тартибга солинади. Партиялар сафига кириш, чиқиш 
ихтиёрий. Фақат партиялар қонунга зид равишда ташкил қилиниши, ҳаракат 
қилиши мумкин эмас. Конституциявий тузумга, инсон ҳуқуқ ва эркинликларига 
қарши курашишни мақсад қилиб қўйган партия тузиш тақиқланади.
Олий суд - Ўзбекистон Республикасининг Олий суд муассасаси бўлиб, 
унинг Раиси ва аъзолари Президент тақдими билан Олий Мажлис томонидан 5 
йил муддатга сайланади. Унда жиноий ишлар, фуқаролик ишлари, ҳарбий 
ишлар бўйича ҳайъатлар мавжуд. Олий суд қуйи судларда кўрилган ишларнинг 
қонунийлигини назорат қилади. Пленумларда судлар учун мажбурий 
кўрсатмалар беради ҳамда алоҳида аҳамиятли ишларни ўзи биринчи инстанция
тартибида кўриб чиқади. Олий судда қўйи судлар қабул қилган ҳукм ва 
ажримлар бекор қилинади, ўзгартирилади. Ўзбекистон суд ҳокимияти тизимига 
киради. Олий суд аъзолари депутат бўлиши, сиёсий партияларга аъзо бўлиши 
мумкин эмас.
Парламент - бу сўзнинг асл маъноси “мунозара жойи”, французча “парле” 
– гап - сўз бахс, “мент” – жой, ўрни демакдир. Демократик давлатларда олий 
вакиллик ва қонунчилик органининг номидир. Парламент биринчи марта XIII 
асрда Англияда ташкил қилинган. Олий вакиллик органлари бир неча 
мамлакатларда, жумладан, Англия, Франция, Италия, Канада, Бельгияда 
тўғридан-тўғри парламент деб аталади. АҚШ ва баъзи Лотин Америкаси 
мамлакатларида Конгресс, Россияда Федерал Мажлис, Литва, Латвия, 
Польшада Сейм деб аталади. Ўзбекистонда эса у Олий Мажлисдир. 
Парламентни ташкил қилиш тартиби, ваколат муддати, ваколат доираси турли 
мамлакатларда турлича бўлиб, улар Конституция ҳамда қонунларда белгилаб 
қўйилади.