O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet170/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

Asosiy o‘quv savollari
1. Nafas tizimi buzilishining umumiy etiologiyasi va patogenezi.
2. Nafas yetishmovchiligi to'g'risida tushuncha. Uning obstruktiv va
restriktiv shakllari patogenezi.
3. Nafas aritmiyalari, ulaming turlari.
4. Davrli nafas, uning turlari va patogenezi.
5. Asfiksiya. Etiologik omillari. Davrlari. Bola о 'sishining ona qomidagi
davri asfiksiyasi va chaqaloqlar asflksiyasi.
6. 
Pnevmotoraks, uning turlari. Hansirash patogenezi va davrlari.
A n n o ta tsiy a
T ashqi nafas b u z ilis h in in g s a b a b la r i:l) n afas o lis h d a g i havo 
tarkibining o ‘zgarishlari; 2) nafas asab va gumoral regulatsiyasining 
buzilishlari; 3) nafas y o ila r i funksional va struktur shikastlanishlari;
4) o ‘pka va p le v ra p a to lo g iy a s i; 5) k o ‘k ra k q a fa s i v a n a fa s 
mushaklarining shikastlanishlari hisoblanadi. Bu etiologik om illam ing 
ham m asi nafas yetishm ovchiligi rivojlanishiga olib kelishi m umkin. 
Nafas yetishmovchiligi (NE)
tashqi nafas buzilishidan iborat bo‘lib, unda 
organizm tinch vaqtida yoki jism oniy yuklam ada qonning m e’yoriy 
gaz tarkibi ta ’minlanmaydi.
Nafas yetishmovchiligining tasnifi.
I. Kechishi bo'yicha: 1) o ‘tkir; 2) surunkali.
II. H o la tn in g o g ‘ir lig ig a q a ra b : 1) k o m p e n s irla n g a n ; 2) 
dekom pensirlangan; 3) yashirin (simptomsiz).
III. Patogenezi b o ‘y ich a : 1) o b s tru k tiv tip li - n a fa s y o ‘lla ri 
o‘tkazuvchanligining buzilishi natijasida; 2) restriktiv tipli - o ‘pka nafas 
yuzasining kichrayishi natijasida rivojlanadigan NE.
Ventilatsiyaning buzilishiga qarab NE ning quyidagi shakllari farq 
qiladi: a) m arkaziy (narkotiklar ta’siri, davom li gipoksiya natijasida 
nafas neyronlari q o ‘z g ‘aiu v ch anligin in g pasayishi, bosh m iyaning 
organik jarohatlanishi); b) periferik yoki asab-m ushak (poliom ielit,


botulizm , qoqshol, poiinevrit, m iozit, diafragmal nerv - n. frenicus- 
funksiyasining buzilishlari; c) torakodiafragmal yoki parietal shakli -
k o 'k rak qafasi ekskursiyasi cheklanishi (ko‘krak qafasi deformatsiyasi, 
assit, meteorizm, semirish); d) o ‘pka shakli.
T a sh q i n a fa s b u z ilis h in in g p ato g en ezi u c h a s o siy ja ra y o n : 
v e n tila tsiy a , diffuziya va perfuziyalarning o ’zgarishi bilan bog‘liq 
b o ‘ladi.
Ventilatsiyaning o'zgarishlari.
Daqiqali alveolar ventilatsiyasi (DAV) 
k o ‘rsatkichi o ‘pkada gaz alm ashuvini aniqroq xarakterlaydi.
DAV = nafas hajm i (0,5 1) m inus qoldiq hav o hajm i (0,15 1) 
ko 'p aytirilad i 1 daqiqadagi nafas soniga.
DAV= (0,5 - 0,15 = 0,351) 14 = 4,9 I
V e n tila ts iy a
b u z ilis h in in g
m e x a n izm g a
q a ra b
nafas 
yetishm ovchiligining ikki turi farq qilinadi: obstruktiv va restriktiv.
O b s tr u k tiv
n a fa s y e tis h m o v c h ilig i (lo tin c h a « o b stru c tio n » -
«q arshilik » ) nafas y o ‘U arining torayishi va havo harakatiga yuqori 
qarshilik tug‘ilganda paydo bo‘ladi. NE ning bu turi hiqildoq shishishida 
(difteriya, soxta krup), tovush tirqishi spazmida, nafas y o ‘Uarining yot 
jism bilan tiqilishida, o ‘sma bilan qisilishida va h.k. rivojlanadi.
R e s tr ik tiv
n a fa s y e tis h m o v c h ilig i (lo tin c h a « re s tric tio n » -
« c h e k la n ish » ) alv eo larn in g ro stlan ish i va o ‘z h o lig a qaytishining 
buzilishi, ularning harakatchanligining cheklanishi va nafas yuzasining 
kam ayishi bilan xarakterlanadi. M asalan, u pnevmoniya (zotiljam)da, 
o ‘pka shishishida, uning fibrozida, pnevmotoraksda, ekssudativ plevrit 
v a b. patologik jarayonlarda rivojlanadi.
Ventilatsiyaning buzilishlari gipoventilatsiya, giperventilatsiya va 
notekis ventilatsiya shaklida nom oyon bo‘ladi.
A lveo lar gipoventilatsiya. Alveolalar orqali ventilatsiya quyidagi 
hollarda kamayishi mumkin: 1) nafas sonining kamayishida; 2) nafas 
hajm ining kam ayishida;
3) qoldiq havo hajm ining k o ‘payishida.
G ipoventilatsiya o ‘pka y allig ‘lanishi kasalliklari, atelektaz, o ‘pka 
q isilis h i, nafas m ushaklarin in g sh ikastlanishi, um urtqa suyagining 
q iy s h a y is h i, m o rfin b ila n z a h a rla n is h , sh o k n in g to rp id fazasid a 
u c h ra y d i. U a rte ria l q o n d a 0 2 k am a y ish ig a (g ip o k se m iy a ), C 0 2 
m iqdorining k o ‘payishiga (giperkapniya) va pH kam ayishiga, y a ’ni 
atsidozga olib keladi.


Giperventilatsiya tog* kasali, bosh m iya kasalliklari (meningitlar, 
e n sefalitlar), o ‘pka pato lo g iy asid a ( o ‘pka sh ish i va b .), k islo tali 
m a h su lo tla r t o ‘p !a n is h i b ila n k e c h ad ig a n h o la tla rd a u c h ra y d i. 
Giperventilatsiya mexanizmi: 1) reflektor-tom ir xemoretseptorlarining 
0 2 yetishm ovchiligi, C 0 2 k o ‘pligi, H + konsentratsiyasining oshishi 
natijasida qo‘zg‘alishi: 2) markaziy-nafas markazining C 0 2k o ‘pligidan 
qo‘zg‘alishi. G iperventilatsiya nafas daqiqalik hajm i (NDH) va DAV 
ning k o ‘payishi bilan xarakterlanadi, gipokapniya va alkalozga olib 
keladi.
N otekis v e n tlla ts iy a so g ‘lom odam larda ham uchraydi, chunki 
o 4pka alveolalarining ham m asi ham b ir vaqtda ishlam aydi. N otekis 
ventilatsiya nafas apparatining ayrim kasalliklarida yaxshi namoyon 
b o ‘ladi. Uning rivojlanish sabablari o ‘pka elastikligining y o ‘qolishi 
(masalan, o ‘pka emfizemasi), bronx o‘tkazuvchanligining qiyinlashishi 
(bronxial astma), o ‘pka fibrozi, alveolalarda ekssudat yig‘ilishi va h.k. 
b o ‘lis h i m u m k in . N o te k is v e n tila ts iy a , g ip o v e n tila ts iy a k ab i 
gipoksem iyaga o lib keladi, ammo ham m a v aq t giperkapniya bilan 
kechmaydi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish