Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi

Rutinum 
S
27
N
30
O
1b
· 3N
2
O
M. m. 664,6 
Tasvirlanishi. Rutin sarg’ish-yashil, mayda kristall kukun, spirtda qiyin, 
ishkor eritmalarida eriydi. Suv, xloroform, efir va benzolda erimaydi. T
suyuk
=183-
194 S. 
Kvertsetin hidsiz, mazasiz, sariq rangli kristall kukun, suvda erimaydi, spirtda 
kam eriydi, ishqor eritmalarida esa eriydi. 
CHinligini aniqlash . 1. TSianin hosil qilish reaktsiyasi. Buning uchun 
rutinning spirtdagi eritmasiga konts. HCl va Zn yoki Mg kukuni ta’sir ettirilsa, qizil 
rangli tsianin hosil bo’ladi. 
Aralashmaga ishkor eritmasidan ko’shib neytral muhitgacha etkazilsa, rang 
to’qlashib boradi. 

---

Bu sifat reaktsiyasi barcha flavonoidlar uchun xos bo’lib, ular bir-biridan 
hosil bo’lgan birikmaning rangi bilan farqlanadi. 
2. Rutin 1 mol NaOH da eritilsa, eritma to’q sariq rangga bo’yaladi. Rang 
eritmaning turishi natijasida to’qlashib halkon hosil bo’ladi. 
3. Rutin HCl da qizdirilganda gidrolizlanib kvertsetin, glyukoza va 
ramnozaga parchalanadi. Hosil bo’lgan monosaxaridlarga tegishli sifat 
reaktsiyalarini bajarish mumkin. 
4. Kvertsetinga tsianin xlorid va xalkon hosil bo’lish reaktsiyalaridan tashqari 
sirka kislota ta’sirida o’chib ketmaydigan temir fenolyati hosil bo’lish reaktsiyasi 
xos. 
Tozaligini aniqlash . Tozaligi aniqlanganda uning tarkibidagi spirtdagi 
eriydigan xlorofill va pigmentlar, alkaloidlarga tekshirib ko’riladi. SHuningdek 
kvertsetin ham aniqlanadi. Buning uchun rutinni miqdorini SF-usul bilan aniqlashga 
tayyorlangan spirtli eritmaning optik zichligi 
=
375 nm (D
1
) va 
=
362,5 nm larda 
aniqlanadi. 

---

879
,
0
2
1
D
D
bo’lsa preparat tarkibida kvertsetin bo’lmaydi. 
879
,
0
2
1
D
D
bo’lsa, 
kvertsetinning % miqdori hisoblanadi. 
a
D
D
X
2
1
200
,
5
943
,
5
Kuruk moddaga hisoblangandagi kvertsetin miqdori 5% dan ko’p bo’lmasligi 
kerak. 
Miqdorini aniqlash . 
1.
Rutinning miqdori MTH talabiga ko’ra SF-usul bilan aniqlanadi. Buning 
uchun uning 0,00125% li mutloq spirtdagi eritmasi 375 va 362,5 nm da 
o’lchanadi. 
2.
Ishqor ta’sirida xalkon hosil bo’lish reaktsiyasi asosida FEK-usuli. 
3.
Tortma usul. Rutin HCl ishtirokida gidrolizlanib, ajralib chiqgan kvertsetin 
quritib tortiladi. M.m. rutin 664,6 aytaylik a
=
1,0 g. M.m. kvertsetin 338,3 
gidroliz natijasida hosil bo’lgan kvertsetin massasi 0,45 g. 
%
4
,
88
3
,
338
100
07
,
299
100
3
,
338
0
,
1
6
,
664
45
,
0
%
Рутин
X
4.
Kvertsetin miqdori kompleksonometrik usul bilan aniqlanadi. 
Rutin
+
Pb(CH
3
COO)
2
=
Rutin*Pb
+
CH
3
COOH 
qizil cho’kma 
Trilon B 
Ind. Ksilenol pushtisi 
Binafsha rangdan sariq ranggacha titrlanadi. 
Ishlatilishi. Rutin qon tomirlarini o’tkazuvchanligini buzilishi natijasida 
yuzaga chiqgan kasalliklarni davolashda, gemorragik diatez, ko’z pardasiga qon 
quyilishi, qizamik, bod, terlama, nurlanish kasalliklarini davolashda, immun 
tizimini mustahkamlagani uchun ko’pgina kasalliklarni oldini olishda ishlatiladi. 
Rutin askorbin kislota bilan birgalikda “antigrippin” tarkibiga kiradi. 
0,05-0,1 g tabletka holida chiqariladi. Kvertsetinni qo’llanilishi rutin bilan 
o’xshash. 
Saqlanishi. Og’zi mahkam berkitilgan idishlarda, namlik va yorug’lik nuridan 
ehtiyotlangan holda saqlanadi.