O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

miqdor 
Nar
x
 

---

205 
Marshallning narxni naflilikni o‗lchash vositasi sifatida ishlatishi 
ikkita asosiy qoidaga asoslanadi: 
(1) bu yerda qo‗shimcha naflilik funksiyasi o‗rnini bosish va bir- 
birini to‗ldirish bog‗liqligini hisobga olmaydi.
(2) ozgina narx o‗zgarishi natijasida kelib chiqadigan daromad 
samarasi juda ham kichkina, Edgeworth taklif qilganidek va Irving 
Fisher ko‗rsatganidek naflilik qo‗shimcha naflilik funksiyasi orqali 
o‗lchanishi mumkin bo‗lsa ham buning o‗rnini bosish va bir-birini 
to‗ldirish samaralari qo‗llaniladigan bo‗lsa, amalga oshirish mumkin 
emas. Bundan tashqari Marshall va boshqalar tarafidan keltirilgan talab 
nazariyasidagi ayrim xedonik elementlarga nisbatan umumiy tanqid 
mavjud edi. Marshall bu tanqidlarga mayda terminologik o‗zgarishlar 
orqali javob qildi, xususan, naflilik o‗rniga to‗yinish so‗zini ishlatdi, 
lekin u baribir naflilik pulda o‗lchanishi mumkin, degan g‗oyani 
ta‘kidladi. Marshall iste‘molchi ortiqcha nafliligi tushunchasi bilan 
bog‗liq muammolarni tushunib o‗zining farovonlik iqtisodiyotida 
qo‗llashda o‗lchovni faqat narxlarning ozgina o‗zgarishida ishlatdi. 
Narxning kichik o‗zgarishlarida pulning Me‘yoriy nafliligi real hayotdan 
uzoq bo‗lmaydi (ayniqsa, tovarga ishlatilgan xarajat umumiy xarajatning 
kichkina qismini tashkil qilsa). Kichkina narx o‗zgarishida daromad 
samarasi ham juda kichkina bo‗ladi, shuning uchun uni hisobga olmasa 
ham bo‗ladi.
“Agarda kimdir tez hosil yig„ishni istasa, sabzi va ko„kat eksin; agarda 
kimdir eman ekmoqchi bo„lsa, o„z-o„ziga: nevaralarim buning soyasida 
mendan minnatdor bo„lishadi, deyishi kerak” 
Leon Valras