Turizm asoslari

P sixo lo g iy a
Sayohat qilish uchun turist qaysi yo‘nalishni tanlaydi? U shbu 
m av sum d a qaysi m am lakat k o 'p r o q afzallikka ega b o ‘la d i va 
turizm ning qaysi turlari eng m a sh h u r b o 'ladi? T u rizm b o zo rid a 
qanday tu r m ahsulotni tak lif qilish foydali? 0 ‘z turistik m ah su lo ti 
harakatini qayerga yo‘naltirish kerak? M ijoz xohishlarini eng yaxshi 
q o n d iru v ch i tu m i qanday q ilib tu z ish kerak? Bu sav o llarn in g
k o ‘pchiligiga inson psixologiyasini o ‘rg an m asd an ja v o b b erish
m um kin em as. M ijoz (turist) xohishi sabablarini o ‘rg an m asdan va 
tushunm asdan turib, tum i to ‘g‘ri tuzish va uni bozorda iste’m olchiga 
tak lif qilish m um kin emas. K ichkinagina uzilish yoki xatolik h am
puxta tayyorlangan va tahlil qilingan sayohatdagi ijobiy taassu ro tn i 
yo‘qotishga yetaríi boMadi.
Sayohatni amalga oshirish — turistlam ing yoshi, intellekt darajasi, 
moliyaviy ahvoli va ko‘pgina b o sh q a om illarga bogMiq. D am olish, 
du n y o q arash n i kengaytirish, n o ta n ish narsalarni b ilish , k o ‘ngil 
ochish, diniy, davolanish, qarindoshlar va d o ‘stlami ko‘rish va boshqa 
m aqsadlar tufayli kishilar say oh atn i am alga oshiradilar.
S a y o h a tn i tan lash d a m a q s a d la m in g o ‘zg arish i is te ’m o lc h i 
bozorida turistik m ahsulotni ta k lif qiluvchi turistik firm a u ch u n
salbiy oqibatlarga olib keladi. K ayfiyat, m oda, u m u m iy siyosiy- 
iqtisodiy holat va ko'pgina b o sh q a om illarga e ’tiborsizlik tufayli 
m ijo z la r y o ‘q o tila d i, n a tija d a , tu r is tik f a o liy a td a iq tis o d iy
qiyin chilik larg a sabab b o 'la d i. M asa lan , so ‘nggi y illard a k a tta
shaharlar va sanoat markazlari aholisi ekologik to za tab iat saqlangan 
joylardagi ekoturizm ni afzal ko‘rishm oqda.
Turistik m ahsulotni loyihalashtirish uni turistik ko‘rg azm a va
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yarm arkalarda ulguiji savdoga taklif qilishdan taxm inan ikki yil 
oldin boshlanadi. Shu bois, turistik talabni istiqbollashda psixologik 
jih atd an chuqur tajriba, sezgirlik va professional bilimga ega b o ‘lish 
kerak.
Antropologiya
A n tro p o lo g iy a — o d a m n in g kelib ch iq ish i va evolutsiyasi 
(rivojlanishi)Jism oniy tuzilishi va irqlar, millatlarning paydo bo‘lishi 
haqidagi fandir. T urizm ilm ida esa u - insonning atrof-m uhitga 
t a ’siri va m a d an iy atin i o ‘rganad i. M aqsadi in so n hay o tin in g
m u rak k ab xarak terin i, u la rn in g o ‘zaro aloq ad orlik tizim in i va 
jam iyatdagi xulqini tadqiq qilishdir. Shuningdek, u sayohat qilishga 
u n d o v c h i sa b a b la rn i k e ltirib ch iq a ru v ch i o m illa rn i; say o h at 
zaruriyatini taqozo qiluvchi ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy sharoitlarni; 
tu ristlarning atro f-m uh itg a t a ’sirini, turli holatlarda m ahalliy aholi 
b ilan o ‘zaro aloqasini, m ahalliy madaniyat va m illatlararo aloqalar 
rivojlanishining turizm ga t a ’sirini o‘rganadi. Aynan antropologiyani 
o ‘rganish turistik obyektlar va markazlar chegarasini aniqlashga 
yo rd am beradi va turistik o qim ni to ‘g‘ri taqsim lash va yo‘naltirish 
im koni tug‘iladi.
P irovard natijada quyidagi savollarga javob olinadi: m a’lum bir 
obyektga obyektning o ‘zi va turistlarga zarar qilm agan holda nechta 
tu rist ta sh rif buyurishi m u m k in ? T uristlar to m o n id a n axborot 
(inform atsiya) va atrofni o ‘rganish, ushbu resurslardan maqsadli 
foydalanishni ta ’minlash m um kinm i? Bu m a’lum otlar turizm ni turli 
d arajada rejalashtirish im k o n in i beradi.